Bệnh trĩ nên làm gì và không nên làm gì?

Bệnh trĩ là tình trạng giãn tĩnh mạch ở vùng hậu môn và trực tràng dưới, gây ra các triệu chứng như đau, ngứa, chảy máu và khó chịu. Chế độ sinh hoạt có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và điều trị bệnh trĩ, vì những thói quen xấu có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch, khiến bệnh trĩ trở nên nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, người bệnh thường gặp khó khăn trong việc duy trì lối sống lành mạnh để phòng ngừa các biến chứng. Những thói quen như ngồi lâu, căng thẳng, thiếu vận động, hay thói quen xấu khi đi vệ sinh có thể làm tình trạng bệnh thêm trầm trọng. 

Theo nghiên cứu của Nureldin A. Mohamed et al, trung bình bệnh nhân trĩ ngồi 5.99 giờ/ngày, và việc ngồi ≥ 5 giờ/ngày làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ. Vì vậy, thay đổi thói quen sinh hoạt như uống đủ nước, ăn nhiều chất xơ và vận động nhẹ nhàng là những biện pháp quan trọng để kiểm soát bệnh trĩ.

Nội dung chính trong bài

• Bệnh trĩ gây ra những vấn đề gì?
• 9 thói quen người bệnh trĩ nên cải thiện
• 1. Bệnh trĩ không nên đi vệ sinh quá lâu
• 2. Đi đại tiện không rặn quá mạnh
• 3. Không nhịn đại tiện khi bị trĩ
• 4. Bệnh trĩ nên kiêng ngồi lâu
• 5. Bị bệnh không nên lười uống nước
• 7. Bệnh trĩ kiêng không lao động quá sức
• 8. Bệnh trĩ không nên lười vận động
• 9. Bệnh trĩ kiêng ăn uống vội vàng
• Câu hỏi thường gặp về chế độ sinh hoạt của bệnh trĩ
• Người bị trĩ có nên tập thể dục không?
• Có nên tự ý dùng thuốc hay theo hướng dẫn của bác sĩ?

Bệnh trĩ gây ra những vấn đề gì?

Chảy máu và sa búi trĩ là hai triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh trĩ, tạo ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Các triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn gây khó khăn về tâm lý, khiến người bệnh cảm thấy ngại ngùng, e ngại khi đi khám và điều trị do tính chất nhạy cảm của vùng hậu môn.

Các vấn đề chính do bệnh trĩ gây ra:

• Chảy máu khi đại tiện: Đây là dấu hiệu sớm nhất của bệnh trĩ. Ở giai đoạn nhẹ, máu chỉ thấm vào giấy vệ sinh, nhưng khi nặng có thể chảy thành tia rõ rệt.
• Sa búi trĩ: Búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn, giai đoạn đầu có thể tự co lại, về sau không tự co được và dễ bị viêm loét.

Các biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời:

• Thiếu máu do mất máu thường xuyên
• Nhiễm trùng máu từ vết loét tại búi trĩ
• Sa nghẹt búi trĩ gây đau đớn dữ dội
• Tắc mạch trĩ nội và ngoại
• Bội nhiễm, viêm nhiễm vùng hậu môn
• Viêm phụ khoa ở nữ giới do vệ sinh kém
• Ảnh hưởng chức năng cơ vòng hậu môn

2 vấn đề chính do bệnh trĩ gây ra.

9 thói quen người bệnh trĩ nên cải thiện

Để kiểm soát bệnh trĩ hiệu quả, điều quan trọng là bạn cần tránh những thói quen xấu trong quá trình điều trị và ngăn ngừa bệnh tái phát.

1. Bệnh trĩ không nên đi vệ sinh quá lâu

Ngồi trong thời gian dài khi đi vệ sinh sẽ khiến máu dồn về vùng hậu môn, gây giãn tĩnh mạch trĩ và làm chùng dây chằng trực tràng. Điều này làm tình trạng bệnh trĩ trở nên nghiêm trọng hơn và búi trĩ dễ sa ra ngoài.Người bệnh trĩ cần tập trung hoàn toàn khi đi vệ sinh, không nên sử dụng điện thoại, đọc báo hay xem phim để tránh kéo dài thời gian không cần thiết. Thời gian lý tưởng cho mỗi lần đại tiện là từ 5-7 phút.

Tư thế "ngồi xổm" giúp trực tràng duỗi thẳng, giảm áp lực và dễ đại tiện hơn. Bạn có thể sử dụng một chiếc ghế nhỏ kê dưới chân khi ngồi bồn cầu để tạo góc khoảng 30 độ giữa đầu gối và hậu môn, mô phỏng tư thế ngồi xổm tự nhiên.

Không nên đi vệ sinh quá lâu khi bị trĩ.

2. Đi đại tiện không rặn quá mạnh

Rặn mạnh khi đi vệ sinh có thể làm rách hậu môn, tăng nguy cơ sa búi trĩ và chảy máu nghiêm trọng. Người bị trĩ cần cố gắng thư giãn khi đi vệ sinh, không ép cơ thể rặn khi chưa có cảm giác thật sự cần thiết.

Các cách cải thiện để tránh táo bón:

• Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây giàu chất xơ vào khẩu phần ăn hàng ngày.
• Uống đủ nước theo khuyến nghị 1,5-2 lít mỗi ngày.
• Sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thụt tháo tạm thời khi táo bón nặng theo chỉ định của bác sĩ.

Không nên rặn quá mạnh khi bị trĩ.

3. Không nhịn đại tiện khi bị trĩ

Nhịn đại tiện gây ức chế phản xạ tự nhiên của cơ thể, làm phân cứng dần và dẫn đến táo bón. Khi táo bón, áp lực lên hậu môn tăng cao, khiến búi trĩ phát triển nhanh hơn và dễ gây chảy máu cùng đau rát. Thói quen nhịn đại tiện kéo dài còn làm rối loạn chu kỳ tiêu hóa tự nhiên và tích tụ độc tố trong cơ thể. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến bệnh trĩ mà còn gây tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.

Chuyên gia khuyến khích tạo thói quen đại tiện đúng giờ, tốt nhất là sau khi ngủ dậy khi ruột hoạt động mạnh nhất. Một mẹo hữu ích là uống 1 cốc nước ấm vào buổi sáng để kích thích đại tiện tự nhiên.

Không nhịn đi đại tiện khi bị trĩ.

4. Bệnh trĩ nên kiêng ngồi lâu

Ngồi trong thời gian dài làm tăng nguy cơ mắc trĩ ngoại do máu dồn xuống vùng hậu môn và gây ứ trệ tuần hoàn. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những người làm văn phòng, lái xe chuyên nghiệp, thợ may và các nghề nghiệp khác đòi hỏi ngồi lâu.

Để bảo vệ sức khỏe, sau mỗi 30-60 phút ngồi, bạn nên đứng dậy đi lại khoảng 3-5 phút để kích thích tuần hoàn máu. Nếu không thể rời khỏi chỗ làm việc, hãy thay đổi tư thế ngồi, xoay người, vươn vai và cử động nhẹ các chi dưới.

Không nên ngồi quá lâu khi bị trĩ.

5. Bị bệnh không nên lười uống nước

Nước đóng vai trò quan trọng giúp tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn, làm mềm phân và ngăn ngừa táo bón - nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh trĩ. Việc cung cấp đủ nước còn hỗ trợ bổ sung khoáng chất cần thiết, thúc đẩy quá trình thải độc tự nhiên và tăng hiệu quả hoạt động của đường ruột.

Người bệnh trĩ cần uống tối thiểu 2 lít nước mỗi ngày, có thể tính chính xác hơn theo công thức 35ml/kg cân nặng. Ngoài nước lọc, bạn nên bổ sung thêm nước ép rau quả tươi để tăng cường vitamin và khoáng chất, đồng thời hạn chế nước ngọt và caffeine.

Không lười uống nước khi bị trĩ.

7. Bệnh trĩ kiêng không lao động quá sức

Mang vác nặng và lao động quá sức làm tăng áp lực ổ bụng, đẩy búi trĩ lòi ra ngoài một cách đột ngột. Điều này đặc biệt nguy hiểm với người mắc trĩ độ 3-4 vì dễ dẫn đến sa trĩ nghiêm trọng và nứt hậu môn. Nếu bắt buộc phải thực hiện công việc nặng, bạn cần nghỉ ngơi thường xuyên giữa các hoạt động, tránh rặn khi cơ thể đã mệt mỏi. Ưu tiên lựa chọn những công việc nhẹ nhàng hơn, đặc biệt trong giai đoạn đang điều trị tích cực hoặc sau phẫu thuật.

Không nên lao động quá sức khi bị bệnh trĩ.

8. Bệnh trĩ không nên lười vận động

Vận động đều đặn giúp tăng nhu động ruột, hỗ trợ máu lưu thông tốt hơn và giảm tình trạng ứ trệ ở vùng hậu môn. Tập thể dục còn là cách hiệu quả để giảm căng thẳng và phòng ngừa tái phát bệnh trĩ. Các bài tập nhẹ nhàng phù hợp với người bệnh trĩ bao gồm đi bộ, yoga, đạp xe và bơi lội. Đặc biệt, việc vận động nhẹ sau bữa sáng sẽ kích thích đại tiện tự nhiên và hỗ trợ quá trình tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.

Không nên lười vận động khi bị bệnh trĩ.

9. Bệnh trĩ kiêng ăn uống vội vàng

Ăn quá nhanh khiến hệ tiêu hóa làm việc quá tải, dẫn đến hấp thu dinh dưỡng kém và dễ gây táo bón. Khi ăn chậm và nhai kỹ, bạn giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa và hỗ trợ quá trình đại tiện diễn ra dễ dàng hơn. Uống nước từ tốn thay vì nuốt vội giúp ổn định hoạt động của hệ tiêu hóa.

Chuyên gia khuyến nghị nhai mỗi miếng thức ăn ít nhất 20 lần và tránh vừa ăn vừa làm việc để tập trung hoàn toàn vào bữa ăn. Kết hợp thói quen ăn chậm với việc bổ sung rau xanh và chất xơ sẽ giúp hạn chế táo bón một cách hiệu quả và bền vững.

Không ăn quá nhanh khi bị bệnh trĩ.

Bệnh trĩ là một vấn đề sức khỏe cần được chú ý và điều trị kịp thời. Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung nhiều chất xơ, uống đủ nước và kết hợp vận động hợp lý sẽ giúp người bệnh kiểm soát và giảm thiểu các triệu chứng hiệu quả. Bên cạnh đó, tránh các thói quen xấu như ngồi lâu hoặc rặn mạnh khi đi vệ sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn.

Câu hỏi thường gặp về chế độ sinh hoạt của bệnh trĩ

Người bị trĩ có nên tập thể dục không?

Có, người bị trĩ hoàn toàn nên tập thể dục nhẹ nhàng. Vận động đều đặn giúp tăng nhu động ruột, cải thiện tuần hoàn máu và giảm ứ trệ vùng hậu môn. Các bài tập phù hợp bao gồm đi bộ, yoga, bơi lội và đạp xe. Tuy nhiên, cần tránh các hoạt động nặng hoặc rặn quá mức có thể làm tăng áp lực ổ bụng.

Có nên tự ý dùng thuốc hay theo hướng dẫn của bác sĩ?

Bạn nên tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa thay vì tự ý sử dụng thuốc. Mỗi trường hợp bệnh trĩ có mức độ và đặc điểm khác nhau, đòi hỏi phương pháp điều trị phù hợp. Việc tự điều trị có thể dẫn đến biến chứng không mong muốn hoặc che giấu các dấu hiệu nghiêm trọng cần can thiệp y tế kịp thời.