Bệnh trĩ: Triệu chứng, Nguyên nhân và Cách điều trị hiệu quả

Bệnh trĩ là một căn bệnh thường gặp, xảy ra khi các đám rối tĩnh mạch ở vùng hậu môn trực tràng bị giãn quá mức. Đây là một tình trạng phổ biến mà nhiều người phải đối mặt, đặc biệt là đối với những người trưởng thành. Gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời.

Theo nghiên cứu của Hội Trực tràng Việt Nam, khoảng 50% người Việt Nam trên 30 tuổi đã từng mắc bệnh trĩ, với các mức độ từ nhẹ đến nặng (1).

Bệnh biểu hiện qua các triệu chứng như chảy máu khi đại tiện, đau rát, ngứa ngáy và sa búi trĩ. Nguyên nhân chính của bệnh trĩ thường bắt nguồn từ táo bón, ít vận động, chế độ ăn thiếu chất xơ và một số thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh trĩ có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, tắc mạch hoặc thiếu máu mạn tính. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về bệnh trĩ, các triệu chứng, nguyên nhân của bệnh và các phương pháp điều trị hiệu quả.

Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị phình giãn quá mức. Tình trạng này thường gây khó chịu với các triệu chứng như ngứa ngáy, đau rát và chảy máu, đặc biệt trong lúc đi vệ sinh. Bệnh trĩ được phân loại thành trĩ nội (phát triển bên trong ống hậu môn), trĩ ngoại (phát triển bên ngoài hậu môn) và trĩ hỗn hợp (kết hợp cả hai loại) tùy thuộc vào vị trí phát sinh búi trĩ so với đường lược.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh được chia từ độ 1 đến độ 4, với độ 4 là nặng nhất khi búi trĩ luôn sa ra ngoài và không thể đẩy vào. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người trên 50 tuổi, phụ nữ mang thai và những người có thói quen ngồi lâu, ít vận động. 

Theo nghiên cứu của Hội Hậu môn - Trực tràng Việt Nam năm 2023, khoảng 55% người Việt Nam sẽ mắc bệnh trĩ ít nhất một lần trong đời (2).

Bệnh trĩ có mấy loại?

Bệnh trĩ là một tình trạng bệnh lý phổ biến vùng hậu môn trực tràng, được phân loại dựa trên vị trí phát sinh của các búi trĩ so với đường lược (là đường phân chia giữa niêm mạc trực tràng và da vùng hậu môn). Trĩ được chia thành 2 loại: trĩ nội (búi trĩ xuất phát…), trĩ ngoại (búi trĩ…) 

Trĩ nội: Là loại trĩ phát triển bên trong ống hậu môn, phía trên đường lược. Các búi trĩ nội được phủ bởi niêm mạc trực tràng, có nhiều mạch máu nhưng ít dây thần kinh cảm giác. Đặc điểm chính của trĩ nội là dễ chảy máu nhưng ít gây đau. Trĩ nội được chia thành 4 độ:

• • Độ 1: Búi trĩ phồng lên nhưng không sa ra khỏi ống hậu môn
  • Độ 2: Búi trĩ sa ra khỏi ống hậu môn khi đi đại tiện, sau đó tự co lên
  • Độ 3: Búi trĩ sa ra khỏi ống hậu môn, phải dùng tay đẩy vào
  • Độ 4: Búi trĩ sa ra ngoài liên tục và không thể đẩy vào.

Trĩ ngoại: Là loại trĩ phát triển ở phần ngoài của hậu môn, phía dưới đường lược. Các búi trĩ ngoại được phủ bởi da, có nhiều dây thần kinh cảm giác nên thường gây đau và khó chịu rõ rệt. Trĩ ngoại dễ bị kích ứng, viêm nhiễm và hình thành cục máu đông gây đau dữ dội. Khi mắc trĩ ngoại, người bệnh có thể dễ dàng sờ thấy các búi trĩ ngoại như các cục nhỏ, đôi khi cứng và đau khi chạm vào.

Trĩ hỗn hợp: Là sự kết hợp của cả trĩ nội và trĩ ngoại, thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển sang giai đoạn nặng. Loại trĩ này thường có cả triệu chứng của trĩ nội và trĩ ngoại như chảy máu, đau, ngứa ngáy và sa búi trĩ. Trĩ hỗn hợp thường phức tạp hơn trong điều trị và có nguy cơ tái phát cao nếu không được điều trị triệt để.

Triệu chứng của bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ thường gây ra nhiều triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Các triệu chứng này thường phụ thuộc vào vị trí của các búi trĩ và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thông thường, các dấu hiệu ban đầu của bệnh trĩ có thể rất nhẹ và không gây chú ý, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ trở nên rõ ràng và nghiêm trọng hơn. Vì vậy, việc nhận biết và phân biệt triệu chứng giữa trĩ nội và trĩ ngoại sẽ giúp chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp.

Triệu chứng của trĩ nội:

• Chảy máu khi đi đại tiện: Máu thường có màu đỏ tươi, xuất hiện trên giấy vệ sinh, bồn cầu hoặc bề mặt phân. Đây là triệu chứng thường gặp nhất và sớm nhất của trĩ nội, thường xuất hiện sau khi đi đại tiện và không lẫn trong phân. 
• Sa búi trĩ: Búi trĩ có thể sa ra ngoài hậu môn khi đi đại tiện. Ban đầu, búi trĩ có thể tự thụt vào sau khi đi đại tiện xong (trĩ độ 2), nhưng khi bệnh nặng hơn, bệnh nhân phải dùng tay đẩy búi trĩ vào (trĩ độ 3) hoặc búi trĩ không thể đẩy vào được (trĩ độ 4). 
• Cảm giác khó chịu ở hậu môn: Người bệnh thường có cảm giác đầy, ẩm ướt hoặc không thoải mái ở vùng hậu môn, gây khó khăn khi ngồi hoặc đi lại. Cảm giác này có thể trở nên tồi tệ hơn sau khi đi vệ sinh hoặc ngồi lâu một chỗ, đặc biệt trên bề mặt cứng.
• Đau nhẹ hoặc không đau: Trĩ nội thường không gây đau nhiều vì vùng trên đường lược có ít dây thần kinh cảm giác, nhưng khi sa ra ngoài và bị kẹt (sa nghẹt) có thể gây đau dữ dội, thậm chí người bệnh không thể ngồi hoặc đi lại được. Tình trạng sa nghẹt trĩ cần được xử lý khẩn cấp để tránh hoại tử mô.
• Cảm giác đi cầu không hết: Người bệnh có thể cảm thấy vẫn còn phân trong trực tràng sau khi đã đi vệ sinh, dẫn đến việc đi vệ sinh nhiều lần nhưng không hiệu quả.

Triệu chứng của trĩ ngoại:

• Đau hoặc khó chịu ở hậu môn: Trĩ ngoại thường gây đau khi ngồi hoặc đi vệ sinh. Cơn đau có thể tăng lên khi búi trĩ bị viêm hoặc huyết khối, khiến người bệnh không thể ngồi bình thường. Cơn đau thường được mô tả như cảm giác đau nhói, âm ỉ hoặc nóng rát, có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.
• Sưng hoặc cục cứng gần hậu môn: Có thể sờ thấy hoặc cảm nhận được các búi trĩ sưng phồng ở ngoài hậu môn, có khi sưng to và gây đau nhức. Khi bị huyết khối, búi trĩ có thể trở nên cứng, đổi màu tím hoặc xanh và đau dữ dội. Trĩ ngoại huyết khối thường cần được điều trị y tế ngay lập tức để giảm đau và ngăn ngừa biến chứng.
• Ngứa hoặc kích ứng: Trĩ ngoại có thể gây ngứa, kích ứng vùng quanh hậu môn do tiết dịch nhầy hoặc do vệ sinh không sạch sẽ, gây khó chịu suốt ngày. Ngứa hậu môn có thể dẫn đến việc gãi nhiều, làm tổn thương da và tăng nguy cơ nhiễm trùng. 
• Chảy máu nhẹ: Trĩ ngoại có thể gây chảy máu nhẹ, đặc biệt khi bị kích thích hoặc trong quá trình vệ sinh, thường ít hơn so với trĩ nội. Máu thường xuất hiện khi lau rửa hoặc trên giấy vệ sinh, hiếm khi chảy thành dòng như trĩ nội.
• Cảm giác cộm hoặc vướng: Người bệnh thường cảm thấy có vật lạ ở vùng hậu môn, gây khó chịu khi đi lại hoặc ngồi, ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày. Cảm giác này thường được mô tả như có một hạt đậu hoặc viên bi nhỏ ở vùng hậu môn.

Các triệu chứng trên không chỉ gây khó chịu về thể chất mà còn ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc. Nhiều bệnh nhân mô tả rằng họ phải thay đổi cách ngồi, giảm thời gian tham gia các hoạt động thể thao, và thậm chí phải nghỉ làm việc vì các triệu chứng quá khó chịu.

Nguyên nhân của bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ hình thành do nhiều nguyên nhân phức tạp, nhưng yếu tố cốt lõi chính là sự gia tăng áp lực bất thường trong ổ bụng và vùng hậu môn trực tràng, dẫn đến ứ trệ máu và giãn tĩnh mạch ở vùng này. Mặc dù bệnh trĩ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số yếu tố và thói quen sinh hoạt nhất định làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là 11 nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ:

• Táo bón: Tình trạng táo bón kéo dài khiến người bệnh phải rặn mạnh khi đi đại tiện, tạo áp lực lớn lên vùng hậu môn, làm giãn tĩnh mạch và hình thành búi trĩ. Khi táo bón, phân cứng và khô làm tổn thương trực tiếp lên niêm mạc trực tràng và các mô xung quanh hậu môn, đồng thời gây áp lực lên các tĩnh mạch, làm chúng giãn ra quá mức.
• Rặn mạnh khi đi đại tiện: Thói quen rặn quá mức khi đi vệ sinh làm tăng áp lực lên tĩnh mạch vùng hậu môn, gây giãn và phình tĩnh mạch.Thói quen này ảnh hưởng trực tiếp đến lưu thông máu ở vùng hậu môn, đặc biệt là những người thường xuyên phải rặn lâu khi đi vệ sinh.
• Ngồi quá lâu trên bồn cầu: Thói quen đọc sách, dùng điện thoại khi đi vệ sinh khiến việc đi đại tiện kéo dài, tăng áp lực lên vùng hậu môn. Ngồi lâu trên bề mặt cứng của bồn cầu gây áp lực lên vùng hậu môn và cản trở lưu thông máu ở vùng chậu, làm ứ trệ máu tại các tĩnh mạch hậu môn.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Chế độ ăn ít rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt dễ gây táo bón, tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ. Việc bổ sung đủ chất xơ sẽ giúp làm mềm phân, tăng lượng nước trong phân, giúp việc đại tiện dễ dàng hơn, giảm áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn.
• Ăn đồ cay nóng, rượu bia: Đồ cay nóng có thể kích thích niêm mạc hậu môn, gây viêm và làm tăng nguy cơ hình thành bệnh trĩ. Rượu bia làm giãn mạch máu, gây ứ trệ tuần hoàn máu tại vùng hậu môn và làm trầm trọng thêm tình trạng giãn tĩnh mạch.
• Mang thai: Khoảng 50% phụ nữ mang thai gặp vấn đề với bệnh trĩ do áp lực từ thai nhi lên vùng chậu và tác động của hormone progesterone làm giãn tĩnh mạch.. Ngoài ra, quá trình sinh nở tự nhiên cũng làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, góp phần hình thành hoặc làm trầm trọng thêm bệnh trĩ.
• Béo phì: Người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao hơn so với người có cân nặng bình thường, do áp lực tăng cao trong ổ bụng. Chỉ số BMI trên 30 làm tăng áp lực trong ổ bụng, gây ứ trệ máu ở vùng chậu và hậu môn. 
• Tiêu chảy kéo dài: Đi ngoài nhiều lần trong ngày có thể kích thích và gây viêm vùng hậu môn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ. Khi tiêu chảy, người bệnh thường phải đi vệ sinh nhiều lần, gây kích ứng và viêm niêm mạc hậu môn, làm yếu các mô xung quanh và tạo điều kiện cho các búi trĩ hình thành.
• Thói quen nhịn đại tiện: Việc nhịn đi vệ sinh khi có nhu cầu làm tăng áp lực lên vùng hậu môn và khiến phân trở nên cứng hơn, gây khó khăn khi đi đại tiện.Thói quen này làm phân ứ đọng lâu trong đại tràng, mất nước và trở nên cứng hơn, gây áp lực lên hậu môn khi đại tiện.
• Yếu tố di truyền. Người có tiền sử gia đình mắc bệnh trĩ có nguy cơ cao hơn, đặc biệt là những người có gen quy định cấu trúc mô liên kết yếu ở vùng hậu môn - trực tràng.
• Hoạt động thể chất quá mức: Nâng vật nặng hoặc vận động mạnh có thể tăng áp lực trong ổ bụng, góp phần gây ra bệnh trĩ. Điều này đặc biệt phổ biến ở những người làm việc chân tay nặng nhọc hoặc vận động viên thể lực.

Nếu tình trạng bệnh diễn biến phức tạp hoặc kéo dài, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, tìm ra nguyên nhân chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp.

Bệnh trĩ có nguy hiểm không?

Bệnh trĩ không phải là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài hoặc xảy ra thường xuyên, nó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được lưu ý. Hơn nữa, tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. 5 tác động và nguy cơ tiềm ẩn bao gồm:

• Ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tâm lý: Cảm giác đau rát, ngứa ngáy ở vùng hậu môn khiến người bệnh khó chịu, mất tập trung và khó ngủ. Tình trạng kéo dài có thể dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng và ảnh hưởng đến tinh thần.
• Thiếu máu do chảy máu kéo dài: Chảy máu hậu môn thường xuyên, đặc biệt ở người lớn tuổi, có thể dẫn đến thiếu máu. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, choáng váng, tim đập nhanh hoặc khó thở.
• Nhiễm trùng và áp xe: Khi búi trĩ bị viêm nhiễm, vi khuẩn có thể lan rộng gây ra áp xe quanh hậu môn. Tình trạng này gây sốt, đau dữ dội và cần được xử lý y tế càng sớm càng tốt.
• Huyết khối: Trĩ ngoại đôi khi bị tắc nghẽn do hình thành cục máu đông (huyết khối). Điều này khiến vùng hậu môn sưng to, đau nhức dữ dội và có thể đổi màu bất thường.
• Biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng hơn: Một số triệu chứng như chảy máu hậu môn không chỉ do trĩ gây ra mà còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng khác. Trong đó bao gồm ung thư đại trực tràng, bệnh viêm ruột, viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn.

Để phân biệt bệnh trĩ với các bệnh lý nguy hiểm khác, cần lưu ý rằng máu do trĩ thường có màu đỏ tươi và xuất hiện sau khi đi đại tiện, không lẫn vào phân. Ngược lại, máu do ung thư đại trực tràng thường có màu đỏ sẫm hoặc đen, lẫn trong phân và có thể kèm theo thay đổi thói quen đi đại tiện, sụt cân không rõ nguyên nhân.

4 Cách điều trị bệnh trĩ hiệu quả

Điều trị bệnh trĩ hiệu quả cần được thực hiện dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng cụ thể của người bệnh. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng, ngăn ngừa biến chứng và hạn chế tái phát. Dưới đây là 4 phương pháp điều trị bệnh trĩ hiệu quả được sắp xếp theo thứ tự từ hiệu quả nhanh nhất đến phương pháp cần thời gian dài hơn:

1. Sử dụng thuốc kê đơn chữa bệnh trĩ: Thuốc chống viêm, giảm đau, làm se búi trĩ được bác sĩ kê đơn giúp cải thiện triệu chứng rõ rệt trong vòng 1-2 tuần.
2. Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ điều trị bệnh trĩ : Các sản phẩm như COTRIPro với thành phần từ thiên nhiên giúp tăng cường sức bền thành mạch, giảm viêm và hỗ trợ điều trị bệnh trĩ.
3. Sử dụng phương pháp điều trị y khoa:  Các thủ thuật như thắt vòng cao su, tiêm xơ búi trĩ giúp điều trị hiệu quả và nhanh chóng với trĩ độ 1, 2 và một số trường hợp trĩ độ 3.
4. Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt: Phương pháp điều trị tận gốc, giải quyết nguyên nhân gây bệnh trĩ nhưng cần thời gian dài để thấy hiệu quả rõ rệt.

Sử dụng thuốc kê đơn chữa bệnh trĩ

Sử dụng thuốc kê đơn là phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến đối với bệnh trĩ, đặc biệt là trong các trường hợp trĩ độ 1 và độ 2. Thuốc được kê đơn bởi bác sĩ chuyên khoa giúp giảm các triệu chứng như đau, ngứa, sưng và chảy máu, đồng thời thúc đẩy quá trình lành búi trĩ. Các loại thuốc thường được chỉ định bao gồm: 

• Thuốc giảm đau, giảm triệu chứng
• Thuốc nhuận tràng, làm mềm phân
• Thuốc tăng sức bền tĩnh mạch

Phương pháp này có ưu điểm là dễ thực hiện, hiệu quả nhanh và ít tác dụng phụ nếu tuân thủ đúng chỉ định. Tuy nhiên, một số rủi ro có thể gặp phải như dị ứng thuốc, kích ứng tại chỗ với thuốc bôi, hoặc tác dụng phụ của thuốc uống như buồn nôn, đau dạ dày khi sử dụng NSAIDs.

Việc điều trị bệnh trĩ bằng thuốc kê đơn cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, không tự ý thay đổi liều lượng, loại thuốc hoặc ngừng sử dụng thuốc khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh các rủi ro không mong muốn.

Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khoẻ hỗ trợ điều trị bệnh trĩ

Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe với thành phần từ thảo dược thiên nhiên là phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh trĩ đơn giản, hiệu quả và có thể thực hiện tại nhà. Phương pháp này đặc biệt phù hợp cho những người mắc bệnh trĩ ở mức độ nhẹ và trung bình, hoặc dùng kết hợp với các phương pháp điều trị khác để tăng hiệu quả.

COTRIPro là sản phẩm hỗ trợ điều trị trĩ được sản xuất bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm Thái Minh, đã có mặt trên thị trường gần 7 năm và đã trở thành lựa chọn hàng đầu trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến trĩ. Sản phẩm bao gồm hai dạng: gel bôi và viên uống, tạo nên cơ chế tác động "trong uống - ngoài bôi" toàn diện. Có 2 dạng là gel bôi và viên uống. Gel bôi chứa chiết xuất từ cúc tần, nghệ, ngải cứu và lá sung, có tác dụng kháng viêm, sát khuẩn, làm lành tổn thương và hỗ trợ co búi trĩ. Trong khi đó, viên uống COTRIPro chứa rutin từ hoa hòe, đương quy, diếp cá và Slippery Elm nhập khẩu từ Hoa Kỳ, giúp tăng sức bền thành mạch, giảm táo bón và ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

Nhờ cơ chế tác động kép, sản phẩm không chỉ giúp giảm nhanh các triệu chứng đau rát, chảy máu mà còn hỗ trợ làm se búi trĩ và cải thiện hệ mạch từ bên trong. Theo nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội, COTRIPro giúp cải thiện triệu chứng thường gặp của bệnh trĩ như sưng viêm, phù nề và chảy máu.

Cách sử dụng COTRIPro hiệu quả:

• • Gel bôi: Vệ sinh sạch vùng hậu môn, bôi gel 2-3 lần/ngày, đặc biệt sau khi đi đại tiện.
  • Viên uống: Uống 4-6 viên/ngày chia làm 2 lần, trước bữa ăn 30 phút hoặc sau ăn 1 giờ
  • Nên kết hợp trong uống ngoài bôi đủ liệu trình từ 2 - 3 tháng để đạt hiệu quả tốt nhất và ngăn ngừa tái phát.

COTRIPro có tác dụng hỗ trợ điều trị, không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và mức độ nghiêm trọng của bệnh trĩ.

Sử dụng phương pháp điều trị y khoa

Phương pháp điều trị y khoa là các thủ thuật can thiệp tối thiểu được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa để điều trị bệnh trĩ. Hai phương pháp hiệu quả và phổ biến nhất hiện nay là thắt vòng cao su và tiêm xơ búi trĩ. Các phương pháp này thường được chỉ định cho bệnh nhân trĩ độ 1, 2 và một số trường hợp trĩ độ 3 mà không đáp ứng với điều trị nội khoa.

• Phương pháp thắt vòng cao su: Đây là thủ thuật đặt một vòng cao su nhỏ vào gốc của búi trĩ nội, gây thiếu máu cục bộ làm búi trĩ hoại tử và rụng đi sau 5-7 ngày. Thủ thuật này được thực hiện tại phòng khám mà không cần gây mê, kéo dài khoảng 5-10 phút. Hiệu quả điều trị đạt 80-90% đối với trĩ nội độ 1 và 2, thấp hơn đối với trĩ độ 3. Sau thủ thuật, người bệnh có thể cảm thấy đau nhẹ và khó chịu trong vài ngày, và có thể quay lại sinh hoạt bình thường ngay lập tức. Hiếm khi gặp biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng hoặc đau dữ dội.
• Phương pháp tiêm xơ búi trĩ: Là kỹ thuật tiêm thuốc gây xơ hóa vào vùng dưới niêm mạc búi trĩ, làm co mạch máu và giảm kích thước búi trĩ. Thủ thuật không gây đau, thực hiện nhanh chóng trong 3-5 phút tại phòng khám. Hiệu quả điều trị đạt 70-75% đối với trĩ độ 1 và 2, nhưng có tỷ lệ tái phát cao hơn so với thắt vòng cao su. Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu nhẹ trong 24 giờ sau thủ thuật, hiếm khi gặp biến chứng như nhiễm trùng hoặc đau kéo dài.

Cả hai phương pháp trên đều có ưu điểm là ít xâm lấn, thời gian phục hồi nhanh, không cần nhập viện và ít biến chứng. Tuy nhiên, chúng chỉ hiệu quả với trĩ nội hoặc trĩ hỗn hợp có thành phần trĩ nội và có thể cần thực hiện nhiều lần để điều trị triệt để. Trong một số trường hợp, các thủ thuật này có thể được kết hợp với nhau hoặc với các phương pháp khác để tăng hiệu quả điều trị.

Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt

Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống là cách điều trị lâu dài và giải quyết nguyên nhân gốc rễ của bệnh trĩ. Mặc dù phương pháp này cần thời gian để đạt hiệu quả rõ rệt, nhưng nó giúp nâng cao sức khỏe toàn diện và phòng ngừa nguy cơ tái phát bệnh. Đây là phương pháp cơ bản trong điều trị trĩ và nên được thực hiện cùng với các phương pháp điều trị khác.

Thay đổi chế độ ăn uống:

• Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn: Chất xơ giúp làm mềm phân, giảm táo bón và giảm áp lực lên vùng hậu môn khi đi đại tiện. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại đậu
• Uống đủ nước mỗi ngày: Cần uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để giữ cho phân mềm và dễ đi đại tiện. Nước giúp chất xơ hoạt động hiệu quả hơn trong việc làm mềm phân và ngăn ngừa táo bón. Nên uống nước thường xuyên trong ngày, không đợi đến khi khát mới uống.
• Hạn chế thực phẩm gây kích ứng: Tránh hoặc giảm thiểu thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, rượu bia và cà phê đậm đặc, vì chúng có thể gây kích ứng đường tiêu hóa và làm trầm trọng thêm triệu chứng của bệnh trĩ. Các thực phẩm này có thể làm tăng viêm và khiến búi trĩ sưng đau nhiều hơn.

Thay đổi chế độ sinh hoạt:

• Duy trì thói quen đi vệ sinh đều đặn: Tạo thói quen đi đại tiện vào một thời điểm cố định trong ngày, thường là sau bữa sáng, và không nên nhịn đi vệ sinh khi có nhu cầu. Điều này giúp ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên vùng hậu môn. 
• Tăng cường vận động thể chất: Hoạt động thể chất đều đặn như đi bộ, bơi lội, đạp xe giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón. Nên vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần. Tuy nhiên, tránh các bài tập gây áp lực lớn lên vùng bụng dưới như nâng tạ quá nặng.
• Tránh ngồi lâu và đúng tư thế khi đi vệ sinh: Không nên ngồi quá 10 phút trên bồn cầu và tránh rặn mạnh khi đi đại tiện. Có thể sử dụng ghế kê chân khi đi vệ sinh để tạo tư thế ngồi xổm, giúp giảm áp lực và làm việc đi đại tiện dễ dàng hơn. 
• Vệ sinh hậu môn đúng cách: Sau khi đi vệ sinh, nên rửa vùng hậu môn bằng nước ấm thay vì dùng giấy vệ sinh khô. Luôn giữ vùng hậu môn sạch sẽ và khô ráo để ngăn ngừa kích ứng và nhiễm trùng. Tránh sử dụng xà phòng có tính tẩy rửa mạnh vì có thể gây kích ứng thêm cho vùng hậu môn đang bị tổn thương.

Cách phòng ngừa bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ dù đã được điều trị, vẫn có nguy cơ tái phát nếu không duy trì thói quen ăn uống, sinh hoạt hợp lý. Dưới đây là 7 cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh trĩ:

• Xây dựng chế độ ăn giàu chất xơ bằng cách bổ sung rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt vào mỗi bữa ăn. Chất xơ giúp làm mềm phân, ngăn ngừa táo bón - nguyên nhân hàng đầu gây bệnh trĩ. Một người trưởng thành cần tiêu thụ 25-30g chất xơ mỗi ngày.
• Duy trì thói quen đi vệ sinh khoa học bằng cách đi đại tiện khi có nhu cầu, không nên nhịn. Tạo thói quen đi vệ sinh vào một thời điểm cố định trong ngày, thường là sau bữa sáng. Không ngồi quá 10 phút trên bồn cầu và tránh sử dụng điện thoại hoặc đọc sách khi đi vệ sinh.
• Tăng cường vận động và tránh ngồi lâu một chỗ để cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường nhu động ruột. Nếu công việc đòi hỏi phải ngồi nhiều, hãy đứng dậy và đi lại 5-10 phút sau mỗi giờ ngồi. Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.
• Vệ sinh hậu môn đúng cách sau khi đi vệ sinh bằng cách rửa nhẹ nhàng với nước ấm, tránh dùng giấy vệ sinh khô cọ xát mạnh. Luôn giữ vùng hậu môn sạch sẽ và khô ráo để tránh kích ứng và nhiễm trùng.
• Các bài tập hỗ trợ phòng ngừa trĩ như bài tập Kegel giúp tăng cường cơ vùng sàn chậu, cải thiện tuần hoàn máu và ngăn ngừa bệnh trĩ. Thực hiện 3 lần/ngày, mỗi lần 10-15 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Chế độ uống nước phù hợp bằng cách uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, tăng lượng nước khi thời tiết nóng hoặc khi vận động nhiều. Nước giúp phân mềm và dễ đi đại tiện, ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên vùng hậu môn.
• Thực phẩm cần tránh khi có nguy cơ bị trĩ bao gồm thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ uống có cồn và caffeine. Những thực phẩm này có thể gây kích ứng đường tiêu hóa và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh trĩ.

Bệnh trĩ tuy phổ biến nhưng có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát sớm. Việc nhận biết triệu chứng và điều trị kịp thời, kết hợp thay đổi lối sống, chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp cải thiện rõ rệt tình trạng bệnh. Bên cạnh đó, bộ đôi COTRIPro Gel và Viên uống với cơ chế “trong uống – ngoài bôi” đã được chứng minh hiệu quả trong việc hỗ trợ giảm nhanh triệu chứng và ngăn ngừa tái phát. Quan trọng nhất, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh chính là cách phòng ngừa trĩ bền vững nhất.

Câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ

Bệnh trĩ có tự khỏi không?

Bệnh trĩ thường không tự khỏi mà cần can thiệp điều trị. Nếu nhẹ, có thể sử dụng biện pháp thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và dùng thuốc hỗ trợ. Tuy nhiên, các trường hợp nghiêm trọng cần phẫu thuật.

Trĩ nội và trĩ ngoại: loại nào nguy hiểm hơn?

Trĩ nội thường nguy hiểm hơn trĩ ngoại vì có thể gây chảy máu nhiều và dễ bị viêm nhiễm, hoại tử nếu không điều trị kịp thời. Trĩ ngoại tuy đau đớn nhưng ít nguy hiểm hơn về mặt sức khỏe.

Phụ nữ mang thai bị trĩ cần lưu ý gì?

Phụ nữ mang thai bị trĩ cần tránh táo bón bằng cách uống đủ nước, ăn nhiều chất xơ và tập thể dục nhẹ. Nên tránh đứng hoặc ngồi lâu, và tham khảo bác sĩ để sử dụng thuốc an toàn trong thời gian mang thai.

Bệnh trĩ có thể chữa dứt điểm không?

Với phương pháp điều trị đúng đắn, bệnh trĩ có thể được kiểm soát và điều trị dứt điểm, đặc biệt là khi phát hiện sớm và tuân thủ theo chế độ điều trị của bác sĩ. Tuy nhiên, bệnh có thể tái phát nếu không duy trì lối sống lành mạnh.

Bệnh trĩ có thể bị lây không?

Bệnh trĩ không phải là bệnh truyền nhiễm, vì vậy không thể lây qua tiếp xúc với người bệnh hoặc qua các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Chế độ ăn uống thế nào là tốt cho người bị bệnh trĩ?

Người bị bệnh trĩ nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ (rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt), uống nhiều nước để giúp phân mềm và tránh táo bón. Nên hạn chế ăn thực phẩm cay, đồ ăn nhiều dầu mỡ, hoặc thực phẩm có khả năng gây kích ứng.

Nguồn tham khảo:

(*1) - "https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hemorrhoids/symptoms-causes/syc-20360268"

(*2) - " https://tapchiyhocvietnam.vn/index.php/vmj/article/view/6422"