Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn: Nguyên nhân và Cách điều trị an toàn và hiệu quả

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là tình trạng phổ biến khiến người bệnh cảm thấy ngứa râm ran, khó chịu tại vùng hậu môn, ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ về bệnh giúp nhận biết sớm các triệu chứng và có hướng xử lý kịp thời, tránh biến chứng như viêm nhiễm hoặc nứt kẽ hậu môn.

Theo PGS.TS.BS Lê Mạnh Cường, tỷ lệ mắc bệnh trĩ ở Việt Nam hiện chiếm 35-60%, ngày càng gia tăng do lối sống chưa lành mạnh, chế độ ăn uống không hợp lý, tiêu thụ nhiều đồ cay nóng và đồ ăn nhanh. Cuộc sống hiện đại và áp lực công việc khiến các bệnh hậu môn trực tràng phổ biến hơn.(1)

Trong bài viết này sẽ cung cấp thông tin định nghĩa về bệnh trĩ gây ngứa hậu môn, các dấu hiệu nhận biết chính, nguyên nhân cũng như các phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả và cách phòng ngừa hợp lý.

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là gì?

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là tình trạng các búi trĩ bị viêm, hoặc tiết dịch gây kích ứng và cảm giác ngứa dai dẳng quanh vùng hậu môn. Đây là một biểu hiện phổ biến của bệnh trĩ, khi búi trĩ làm tổn thương hoặc gây kích ứng niêm mạc và da xung quanh, dẫn đến cảm giác ngứa liên tục, khó chịu và đôi khi kèm theo đau rát. Ngứa hậu môn trong bệnh trĩ có thể làm người bệnh gãi nhiều, gây tổn thương da và tăng nguy cơ nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách.

Theo kết quả nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Hoa, Vương Thị Hòa và Phạm Thái Hưng năm 2020, “Đặc điểm lâm sàng bệnh trĩ nội và một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc người bệnh tại Khoa Ngoại - Bệnh viện Tuệ Tĩnh năm 2020”, theo đó hầu hết người mắc bệnh trĩ nội có các triệu chứng phổ biến như ngứa rát hậu môn (98,2%), táo bón, chảy dịch hậu môn (95,9%), ra máu khi đi đại tiện (93,5%), và sa trĩ lồi (68,2%). Các triệu chứng này thường xuất hiện ở vùng tầng sinh môn và được ghi nhận nhiều trong y văn.(2)

Đối tượng mắc bệnh trĩ gây ngứa hậu môn thường là những người phải đứng hoặc ngồi lâu trong ngày, người bị táo bón kéo dài hoặc hay rặn mạnh khi đi vệ sinh. Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh cũng dễ mắc do áp lực lên vùng chậu tăng cao và thay đổi nội tiết. Thêm vào đó, những người ít vận động, thừa cân, béo phì hoặc có chế độ ăn thiếu chất xơ cũng có nguy cơ cao hơn. Triệu chứng phổ biến là cảm giác ngứa râm ran, do búi trĩ bị viêm hoặc kích ứng gây tiết dịch, làm da quanh hậu môn bị kích thích. Tuy ngứa là dấu hiệu dễ nhận biết, nhưng cách phòng tránh và điều trị vẫn tương tự như bệnh trĩ thông thường. 

Nhận biết bệnh trĩ gây ngứa hậu môn qua dấu hiệu nào? 

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn thường đi kèm với nhiều triệu chứng rõ ràng, giúp người bệnh dễ dàng nhận biết và phân biệt với các bệnh lý khác ở vùng hậu môn. Các triệu chứng này có thể xuất hiện với mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà người mắc bệnh trĩ ngứa hậu môn thường gặp:

• Ngứa hậu môn: có thể biểu hiện ở mức nhẹ thoáng qua gây khó chịu nhỏ và dễ kiểm soát bằng vệ sinh đúng cách, hoặc ở mức vừa phải rõ ràng hơn, gây cảm giác vướng víu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Trong trường hợp ngứa dữ dội, kéo dài kèm cảm giác nóng rát liên tục, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Đau rát hậu môn: cảm giác đau nhức, khó chịu rõ rệt, thường xuất hiện khi đi tiêu hoặc ngồi lâu.
• Chảy máu khi đi tiêu: xuất hiện máu đỏ tươi dính trên phân hoặc dính quanh hậu môn.
• Tiết dịch bất thường: dịch nhầy hoặc mủ chảy ra từ hậu môn, gây cảm giác ẩm ướt, dễ gây viêm nhiễm.
• Cảm giác sưng tấy hoặc đau vướng: vùng hậu môn sưng đỏ, gây cảm giác khó chịu, bất tiện trong sinh hoạt và vận động.

Các triệu chứng này nếu kéo dài hoặc xuất hiện cùng lúc, sẽ ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý và sinh hoạt của người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống. 

Nguyên nhân của bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là gì?

Nguyên nhân trực tiếp của bệnh trĩ gây ngứa hậu môn gồm 4 yếu tố chính dẫn đến tình trạng này. Các nguyên nhân này thường xuất phát từ các thói quen sinh hoạt, vệ sinh không hợp lý hoặc các yếu tố sinh lý liên quan đến bệnh trĩ. 

• Kích ứng và viêm da quanh hậu môn, do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ búi trĩ hoặc các chất kích thích như giấy vệ sinh Việc vệ sinh không đúng cách khiến vi khuẩn phát triển và gây kích ứng da, làm tăng cảm giác ngứa râm ran.
• Ma sát và cào gãi: khi người bệnh gãi hoặc cọ xát vùng hậu môn để giảm ngứa, sẽ làm tổn thương và viêm nhiễm, gây ra cảm giác khó chịu hơn.
• Các yếu tố khác: thói quen ăn uống nhiều đồ cay nóng, thiếu chất xơ khiến bệnh trĩ trở nên trầm trọng hơn, gây kích ứng và tiết dịch nhiều hơn, mặc đồ lót không thoáng khí hoặc sử dụng các sản phẩm chứa hương liệu, hóa chất cũng làm tăng nguy cơ kích ứng da quanh hậu môn.
• Thói quen sinh hoạt không hợp lý: ít vận động, ngồi lâu trong tư thế không thoải mái hoặc sử dụng giấy vệ sinh không phù hợp cũng góp phần làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và kích ứng hậu môn.

4 nguyên nhân này đều tác động làm tăng nguy cơ kích thích, viêm nhiễm và ngứa hậu môn, đặc biệt khi bệnh trĩ trở nặng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Trong trường hợp ngứa kéo dài hoặc có các biểu hiện bất thường, người bệnh cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác và tránh những biến chứng không mong muốn.

Cách điều trị bệnh trĩ ngứa hậu môn hiệu quả

Điều trị bệnh trĩ gây ngứa hậu môn cần phù hợp với mức độ bệnh và thể trạng của từng người. Các phương pháp chữa trị được phân thành 2 nhóm chính dưới đây:

• Điều trị nội khoa không phẫu thuật: Bao gồm dùng thực phẩm hỗ trợ sức khỏe, thuốc kê đơn, ngâm hậu môn bằng nước ấm, chườm lạnh, và điều chỉnh chế độ sinh hoạt để giảm đau, hạn chế táo bón, phù hợp với trĩ nhẹ đến trung bình (độ I, II)
• Điều trị ngoại khoa: Sử dụng các kỹ thuật như Thắt búi trĩ bằng vòng cao su, tiêm xơ búi trĩ  hoặc phẫu thuật, giúp thu nhỏ búi trĩ, giảm đau, giảm ngứa và nhanh chóng duy trì hiệu quả lâu dài.

Các phương pháp này cần được áp dụng phù hợp với tình trạng bệnh, đảm bảo mang lại hiệu quả tối ưu đồng thời hạn chế tái phát và biến chứng.

Cách điều trị nội khoa không phẫu thuật

Điều trị trĩ tại nhà chủ yếu nhằm giảm các triệu chứng như đau rát, viêm, sưng và phòng ngừa bệnh nặng hơn. Phương pháp này phù hợp với trĩ nhẹ đến trung bình, giúp kiểm soát táo bón, cải thiện cảm giác khó chịu, đồng thời hỗ trợ quá trình hồi phục. Người bệnh cần kiên trì thực hiện, kết hợp điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để đạt hiệu quả tốt nhất. Các cách điều trị bệnh trĩ tại nhà bao gồm:

• Sử dụng thuốc Tây y: Một số loại thuốc như thuốc giảm viêm, giảm đau, cầm máu hoặc thuốc đặc trị trĩ có thể giúp kiểm soát nhanh các triệu chứng sưng tấy, đau rát, chảy máu. Việc dùng thuốc cần theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn, tránh tác dụng phụ. Thuốc tây thường phát huy tác dụng sớm, thích hợp cho những trường hợp trĩ nặng hoặc có biến chứng.
• Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ điều trị bệnh trĩ: Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ thảo dược như COTRIPro giúp giảm nhanh ngứa, đau rát, sưng tấy quanh hậu môn, co búi trĩ hiệu quả và hỗ trợ làm lành vết thương, giảm nguy cơ viêm nhiễm.

Lưu ý: Sản phẩm không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Hiệu quả còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác như chế độ ăn uống, sinh hoạt. Người dùng cần duy trì chế độ sinh hoạt hợp lý để hỗ trợ quá trình điều trị đạt kết quả tốt nhất.

• Các bài thuốc dân gian, thảo dược tự nhiên: Có thể áp dụng các bài thuốc như dùng lá lốt, cúc tần, ngải cứu, diếp cá để giảm viêm, thúc đẩy quá trình làm lành vết thương. Các loại thảo dược này khá an toàn, tuy nhiên cần dùng đúng liều lượng và hướng dẫn, tránh tự ý sử dụng để hạn chế tác dụng phụ không mong muốn. Thường xuyên áp dụng sẽ từ từ giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình chữa trị tại nhà.

• Các biện pháp giảm sưng và đau nhanh chóng: Dùng đá lạnh hoặc túi chườm để chườm hậu môn trong vòng 10-15 phút, giúp giảm sưng tấy, giảm cảm giác đau dữ dội và làm dịu cảm giác khó chịu. Ngoài ra, có thể ngâm hậu môn trong nước ấm hoặc pha nước muối loãng để giảm viêm, làm dịu cảm giác đau và hạn chế khả năng nhiễm trùng. Những phương pháp này rất đơn giản, an toàn và phù hợp để thực hiện thường xuyên.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt: Bổ sung vào chế độ ăn nhiều loại rau xanh, trái cây chứa nhiều chất xơ để làm mềm phân, giảm sức rặn và áp lực lên hậu môn. Uống đủ lượng nước hàng ngày giúp giữ phân mềm hơn, hạn chế táo bón. Thêm vào đó, duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để tăng cường tuần hoàn máu, giảm tình trạng tắc nghẽn máu vùng hậu môn và duy trì cân nặng hợp lý. Thói quen sinh hoạt tích cực này góp phần hỗ trợ quá trình điều trị, giúp phòng ngừa bệnh tái phát, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống.

Điều trị ngoại khoa

Trong quá trình điều trị bệnh trĩ, khi có biến chứng hoặc áp dụng các phương pháp nội khoa không phẫu thuật không còn hiệu quả thì việc điều trị ngoại khoa là cần thiết giúp kiểm soát tình trạng bệnh tốt hơn. Các phương pháp này bao gồm các thủ thuật nhẹ và các can thiệp phẫu thuật cụ thể dưới đây:

• Thắt búi trĩ bằng vòng cao su (Rubber band ligation): Phương pháp này đặc biệt thích hợp cho bệnh trĩ độ 2. Phương pháp này thực hiện dễ dàng tại phòng khám, chính xác trong việc cắt đứt nguồn cung cấp máu của búi trĩ, giúp búi trĩ hoại tử và rụng đi sau vài ngày. Ưu điểm của RBL là tỷ lệ thành công ngắn hạn khoảng 70%, chi phí thấp, có thể thực hiện lại nếu cần thiết. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây đau đáng kể nếu đặt dưới đường răng cưa, có khả năng chảy máu nhẹ hoặc nặng hơn, và không phù hợp cho các bệnh trĩ độ 3 trở lên.
• Tiêm xơ búi trĩ (Sclerotherapy): Đây cũng là một biện pháp dễ làm và phù hợp tại phòng khám, chủ yếu để kiểm soát triệu chứng chảy máu của bệnh trĩ nhẹ. Thuốc xơ sẽ gây xơ hoá búi trĩ, làm teo nhỏ các mô tổn thương. Tuy nhiên, theo nghiên cứu gần đây của Kheng-Seong Ng và các cộng sự năm 2020 cho thấy kết quả dài hạn của phương pháp này khá kém, với tỷ lệ tái phát cao và ít được khuyến khích sử dụng rộng rãi trong thực hành ngày nay.
• Phẫu thuật cắt trĩ: Phương pháp này được áp dụng  khi búi trĩ lớn, gây đau hoặc chảy máu nhiều (trĩ độ 3-4) giúp loại bỏ trĩ hoàn toàn.

Lưu ý: Mọi phương pháp điều trị cần thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp chăm sóc tại nhà và theo dõi sát sao để phòng biến chứng.

Cách phòng ngừa bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là gì?

Việc duy trì thói quen ăn uống, sinh hoạt hợp lý là cách phòng ngừa hiệu quả các rủi ro gây bệnh trĩ và tránh các triệu chứng ngứa hậu môn xuất hiện. Để phòng ngừa bệnh trĩ gây ngứa hậu môn, bạn cần chú ý 7 lưu ý quan trọng sau:

• Vệ sinh hậu môn đúng cách: Luôn giữ vùng hậu môn sạch sẽ và khô thoáng để tránh vi khuẩn gây ngứa.
• Hạn chế thực phẩm dễ gây kích ứng: Tránh thức ăn cay, chua, nhiều gia vị hoặc đồ uống có cồn, cafein.
• Lựa chọn trang phục phù hợp: Mặc quần áo nhẹ, tránh mặc quần chật, gây cọ xát và bí bách.
• Không nhịn đi đại tiện: Phản xạ bài tiết cần được tôn trọng để tránh tình trạng ứ đọng, làm nặng thêm bệnh.
• Tránh gãi hoặc tác động mạnh: Hạn chế việc cào gãi hoặc dùng lực mạnh gây tổn thương vùng hậu môn.
• Tránh ngồi lâu hoặc đứng lâu một chỗ: Thường xuyên vận động để giảm áp lực lên hậu môn.
• Khám và điều trị sớm các bệnh lý liên quan: Giúp kiểm soát tốt triệu chứng và phòng ngừa biến chứng.

Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn là một tình trạng phổ biến, khi búi trĩ làm tổn thương hoặc gây kích ứng niêm mạc vùng da xung quanh gây ra cảm giá ngứa liên tục.Nguyên nhân chính gồm thói quen sinh hoạt không hợp lý, ăn thiếu chất xơ, nhịn đại tiện, đứng hoặc ngồi lâu, và bệnh tiêu hóa như táo bón. Nếu không điều trị sớm, có thể dẫn đến viêm nhiễm, chảy máu hoặc tắc nghẽn hậu môn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và cuộc sống. COTRIPro là sản phẩm được chiết xuất từ tự nhiên, giúp giảm nhanh triệu chứng ngứa rát, chảy máu, săn se búi trĩ, là giải pháp an toàn, hỗ trợ bảo vệ sức khỏe hậu môn toàn diện. 

Câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ gây ngứa hậu môn

Ngứa hậu môn không nên ăn gì?

Khi bị ngứa hậu môn, cần tránh các thực phẩm kích thích như gia vị cay, đồ béo, caffeine, rượu, và thực phẩm có tính axit cao như chanh, cam. Những loại thực phẩm này có thể làm tình trạng ngứa trở nên nặng hơn do kích thích niêm mạc hậu môn hoặc gây khó tiêu, làm giảm quá trình hồi phục. Việc hạn chế các thực phẩm này giúp giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả.

Làm thế nào để hết đau rát hậu môn?

Bạn có thể dùng gel bôi COTRIPro Gel để làm dịu, giảm viêm và ngứa hậu môn. Ngoài ra, ngâm hậu môn trong nước ấm, giữ vệ sinh sạch sẽ và hạn chế căng thẳng khi đi đại tiện giúp giảm đau rát hiệu quả. Các biện pháp này giúp nhanh chóng làm dịu triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục.

Ngứa hậu môn do trĩ có tự khỏi không cần điều trị?

Không, ngứa hậu môn do trĩ thường không tự khỏi nếu không có điều trị. Trĩ cần được xử lý đúng cách để giảm triệu chứng và ngăn biến chứng, còn không điều trị có thể khiến bệnh nặng hơn và khó kiểm soát.

Làm thế nào để phân biệt ngứa do trĩ và ngứa do nấm hoặc nhiễm trùng?

Ngứa do trĩ thường kèm theo chảy máu, đau rát, cảm giác nặng hậu môn, trong khi ngứa do nấm hoặc nhiễm trùng thường gây đỏ, sưng, có vảy hoặc mùi hôi. Để phân biệt chính xác, nên tham khảo bác sĩ để chẩn đoán đúng nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

Tài liệu tham khảo:

(*1) - "http://baotnvn.vn/tin-tuc/Song-khoe/25069/Ty-le-mac-benh-tri-tai-Viet-Nam-chiem-3560"

(*2) - "https://vjmap.vn/index.php/vjmap/article/view/125"