Bệnh trĩ có lây không? Cách điều trị hiệu quả

Bệnh trĩ là tình trạng tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng bị sưng, gây ra các triệu chứng khó chịu như chảy máu khi đại tiện, đau rát, ngứa ngáy và sưng ở vùng hậu môn. Tình trạng này gây khó khăn khi ngồi, đứng hoặc đi lại, làm giảm chất lượng cuộc sống và có thể dẫn đến các biến chứng như thiếu máu, nhiễm trùng hoặc sa nghẹt búi trĩ nếu không được điều trị. 

Theo nghiên cứu của Nguyễn Xuân Hùng, Nguyễn Ngọc Ánh có tên: "Tình hình bệnh trĩ trong cộng đồng và một số yếu tố liên quan" được đăng tải trên Tạp chí Y học Việt năm 2023 đã ghi nhận tỷ lệ mắc bệnh trĩ là 34,7% (321 trên tổng số 925 người tham gia), đây là tỉ lệ khá cao. (1)

Vậy, câu hỏi bệnh trĩ có khả năng lây lan hay không khiến nhiều người hoang mang, lo sợ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các dấu hiệu nhận biết bệnh trĩ, làm rõ bản chất không lây nhiễm của bệnh và các nguyên nhân gây ra, đồng thời đề cập đến những biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Bệnh trĩ là gì? Những dấu hiệu điển hình của bệnh trĩ 

Bệnh trĩ, hay còn gọi là bệnh lòi dom theo dân gian, là bệnh xảy ra do dãn quá mức các đám rối tĩnh mạch trĩ ở mô xung quanh hậu môn. Đặc điểm của bệnh trĩ là sự hình thành các búi trĩ, có thể nằm bên trong ống hậu môn (trĩ nội) hoặc lòi ra ngoài hậu môn (trĩ ngoại). Có 4 dấu hiệu điển hình ban đầu của bệnh trĩ bao gồm: Đi ngoài ra máu, búi trĩ sa ra ngoài, đau rát, khó chịu vùng hậu môn, và luôn có cảm giác muốn đi đại tiện dù vừa đi xong.

Bệnh trĩ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên phổ biến hơn ở người trưởng thành, đặc biệt là các đối tượng như người lớn tuổi (trung niên và cao tuổi), phụ nữ mang thai và sau sinh, người làm việc văn phòng, tài xế, người ngồi nhiều, người lao động nặng nhọc và người bị táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài.

Bệnh trĩ có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, tuy nhiên, một số yếu tố và thói quen sinh hoạt dưới đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Đầu tiên là táo bón và thói quen rặn mạnh khi đại tiện vì chúng tạo áp lực lớn lên vùng hậu môn. Ngồi quá lâu cũng làm tăng nguy cơ do làm giảm tuần hoàn máu. Chế độ ăn uống thiếu chất xơ là nguyên nhân phổ biến khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả.

Ở phụ nữ mang thai, áp lực từ thai nhi và sự thay đổi hormone progesterone cũng làm tăng khả năng hình thành trĩ. Ngoài ra, tình trạng béo phì, tiêu chảy kéo dài và hoạt động thể chất quá mức đều là những nguyên nhân khác cần lưu ý.

Bệnh trĩ có lây không?

Bệnh trĩ hoàn toàn không lây nhiễm. Mặc dù các tác nhân như virus và vi khuẩn có thể gây ra nhiễm trùng ở khu vực hậu môn trực tràng (vị trí nối giữa ống hậu môn và trực tràng), nhưng chúng không phải là nguyên nhân gây ra sự hình thành của các búi trĩ. Vì vậy, bạn không thể mắc bệnh trĩ khi sử dụng chung nhà vệ sinh hay tiếp xúc thông thường với người bệnh.

Bệnh trĩ cũng không truyền từ người này sang người khác qua con đường quan hệ tình dục, dù là quan hệ qua đường hậu môn hay đường sinh dục. Mặc dù vậy, khi bị trĩ, việc quan hệ có thể trở nên đau đớn hoặc khó chịu hơn do các búi trĩ gây ra. Hơn nữa, trĩ chỉ phát triển tại khu vực hậu môn và trực tràng, nên không có khả năng lan sang các bộ phận khác như âm đạo hay các vùng khác trên cơ thể.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là một số bệnh lý khác ở vùng hậu môn, chẳng hạn như mụn cóc sinh dục, mụn cơm hoặc sùi mào gà, lại có khả năng lây truyền từ người sang người. Các bệnh lây nhiễm này đều có nguyên nhân do vi sinh vật và có cơ chế lây truyền rõ ràng, hoàn toàn khác biệt với bản chất rối loạn mạch máu của bệnh trĩ. Do đó, nếu bạn gặp các triệu chứng bất thường ở khu vực này, việc thăm khám và chẩn đoán sớm là rất cần thiết để xác định chính xác nguyên nhân và có phương pháp điều trị kịp thời, tránh nhầm lẫn với bệnh trĩ không lây.

Tóm lại, bệnh trĩ không lây lan qua bất kỳ con đường nào như tiếp xúc, quan hệ tình dục hay đường máu và cũng không thể phát triển sang các bộ phận khác ngoài hậu môn - trực tràng. Việc phòng tránh và điều trị bệnh chủ yếu dựa vào thói quen sinh hoạt hợp lý và chăm sóc sức khỏe đúng cách.

Bệnh trĩ có di truyền không? 

Bệnh trĩ không phải là bệnh lý có tính di truyền theo nghĩa truyền thống. Việc cha mẹ mắc bệnh trĩ không đồng nghĩa với việc con cái chắc chắn sẽ mắc bệnh. Hiện tượng nhiều người trong cùng một gia đình mắc bệnh trĩ thường là do sự trùng hợp ngẫu nhiên hoặc do các thành viên có chế độ ăn uống và sinh hoạt tương đồng, vốn mới là những yếu tố nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ.

Theo nghiên cứu của Tenghao Zheng, nhà nghiên cứu tại Khoa Y học, Solna, Viện Karolinska và các cộng sự đã xác định được 102 vùng gen liên quan đến nguy cơ phát triển bệnh trĩ. Điều đó có nghĩa rằng nếu tiền sử gia đình mắc bệnh trĩ có thể gợi ý cho sự di truyền về các yếu tố liên quan đến sự bền vững của cơ trực tràng và mô liên kết, làm tăng tính nhạy cảm với bệnh ở thế hệ sau, chứ không phải di truyền bệnh trĩ trực tiếp. (2)

Cách điều trị bệnh trĩ hiệu quả và an toàn 

Để chữa bệnh trĩ hiệu quả, người bệnh cần hiểu rõ về tình trạng và mức độ bệnh của mình, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Các phương pháp điều trị bệnh trĩ được trình bày dưới đây theo thứ tự ưu tiên về hiệu quả và thời gian điều trị, từ nhanh nhất đến cần thời gian lâu dài hơn:

• Sử dụng thuốc kê đơn chữa bệnh trĩ: Phương pháp này hiệu quả và phổ biến, đặc biệt với trĩ độ 1 và độ 2, giúp giảm nhanh các triệu chứng đau, ngứa, sưng và chảy máu, đồng thời thúc đẩy quá trình lành búi trĩ. Các loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định bao gồm thuốc giảm đau, giảm triệu chứng, thuốc nhuận tràng làm mềm phân và thuốc tăng sức bền tĩnh mạch. Ưu điểm là dễ thực hiện, hiệu quả nhanh và ít tác dụng phụ nếu tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cần tuyệt đối tuân theo hướng dẫn về liều lượng và loại thuốc để đảm bảo hiệu quả và tránh các rủi ro không mong muốn.
• Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe COTRIPro: Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe với thành phần thảo dược thiên nhiên mang lại nhiều lợi ích trong việc hỗ trợ điều trị bệnh lý, giúp quá trình điều trị trở nên đơn giản, hiệu quả và thuận tiện thực hiện ngay tại nhà. COTRIPro là TPBVSK an toàn, lành tính có công dụng giảm sưng, đau, ngứa rát do bệnh trĩ, thúc đẩy lưu thông máu và làm lành tổn thương.  Để đạt hiệu quả tốt, người dùng nên uống 2 viên mỗi lần, 2 lần mỗi ngày, kết hợp bôi gel 2-3 lần/ngày, sử dụng liên tục trong 1-2 tháng. 

Lưu ý: COTRIPro không phải thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh; hiệu quả còn phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và nhiều yếu tố khác.

• Sử dụng phương pháp điều trị can thiệp ngoại khoa: Đây là nhóm các thủ thuật can thiệp tối thiểu được bác sĩ chuyên khoa thực hiện, mang lại hiệu quả nhanh chóng trong việc điều trị trĩ nội độ 1, 2 và một số trường hợp độ 3 không đáp ứng điều trị nội khoa. Các phương pháp phổ biến bao gồm thắt vòng cao su gây hoại tử và rụng búi trĩ sau 5-7 ngày, hiệu quả 80-90% với trĩ độ 1, 2 và tiêm xơ búi trĩ làm co mạch máu và giảm kích thước búi trĩ, hiệu quả 70-75% với trĩ độ 1, 2. Ưu điểm của nhóm phương pháp này là ít xâm lấn, thời gian phục hồi nhanh, không cần nhập viện và ít biến chứng, tuy nhiên có thể cần thực hiện nhiều lần và chủ yếu hiệu quả với trĩ nội hoặc trĩ hỗn hợp có thành phần trĩ nội.
• Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt: Người bệnh cần tăng cường ăn các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt để giúp làm mềm phân, giảm táo bón và giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn khi đi đại tiện. Uống đủ nước mỗi ngày giúp duy trì độ ẩm cho ruột, thúc đẩy nhu động ruột hoạt động trơn tru hơn. Bên cạnh đó, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh như tập thể dục đều đặn, tránh ngồi lâu hoặc đứng quá lâu một chỗ, đồng thời tránh rặn mạnh khi đại tiện sẽ giảm áp lực lên các tĩnh mạch trĩ, giúp ngăn ngừa tình trạng bệnh nặng thêm và hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra hiệu quả.
• Sử dụng các bài thuốc nam: Nhiều loại thảo dược truyền thống như diếp cá, trầu không, cúc tần được sử dụng rộng rãi trong hỗ trợ điều trị bệnh trĩ nhờ tính kháng viêm, làm dịu niêm mạc và giảm sưng đau. Các bài thuốc nam có thể được dùng dưới dạng đắp, ngâm hoặc xông hậu môn nhằm giảm các triệu chứng khó chịu như ngứa ngáy, đau rát và viêm nhiễm. Tuy nhiên, các bài thuốc này phát huy tác dụng chậm và đòi hỏi người bệnh kiên trì sử dụng trong thời gian dài, kết hợp với các biện pháp điều trị khác để đạt hiệu quả ổn định và bền vững. 

Cách phòng ngừa bệnh trĩ là gì?

Ngay cả khi đã điều trị thành công, bệnh trĩ vẫn có nguy cơ quay trở lại nếu chúng ta không duy trì một lối sống lành mạnh. Để phòng ngừa bệnh trĩ tái phát hiệu quả, việc xây dựng những thói quen ăn uống và sinh hoạt hợp lý đóng vai trò then chốt. Dưới đây là những biện pháp cụ thể bạn nên áp dụng:

• Xây dựng chế độ ăn giàu chất xơ, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt vào bữa ăn hàng ngày để giúp phân mềm, dễ dàng đào thải và giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
• Tập thói quen đi vệ sinh vào một giờ cố định trong ngày, không rặn mạnh hoặc ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh.
• Tăng cường vận động và tránh ngồi lâu giúp tăng cường lưu thông máu, giảm áp lực lên vùng hậu môn. Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu một chỗ, nên có thời gian nghỉ ngơi và vận động nhẹ nhàng giữa giờ.
• Vệ sinh hậu môn đúng cách sau khi đi vệ sinh, nên dùng nước sạch để rửa nhẹ nhàng vùng hậu môn, tránh dùng giấy vệ sinh khô ráp có thể gây tổn thương.
• Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như Kegel, đi bộ, bơi lội để tăng cường sức khỏe vùng chậu và cải thiện lưu thông máu.
• Chế độ ăn uống cho người bị trĩ cần ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu vitamin và khoáng chất.
• Hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ uống có cồn và caffeine vì chúng có thể gây táo bón và làm tình trạng trĩ nặng hơn.
• Uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày để giữ cho phân mềm và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Qua những phân tích trên, có thể khẳng định rằng bệnh trĩ không lây và không phải là bệnh truyền nhiễm. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu đến từ thói quen sinh hoạt và yếu tố cơ địa. Vì vậy, bạn hoàn toàn không cần lo lắng về việc bị lây bệnh trĩ từ người khác. 

Tuy nhiên, để giảm nhanh triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển, việc lựa chọn sản phẩm hỗ trợ điều trị an toàn, hiệu quả như COTRIPro với thành phần thảo dược tự nhiên sẽ là giải pháp tối ưu cho người bệnh. Với cơ chế tác động toàn diện "trong uống - ngoài bôi", COTRIPro mang đến giải pháp hỗ trợ giảm nhanh các triệu chứng khó chịu và làm se búi trĩ một cách an toàn.

Câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ có lây không

Có thể chữa khỏi bệnh trĩ hoàn toàn không?

Có, điều trị bệnh trĩ đúng cách hoàn toàn có thể giúp co búi trĩ. Tuy nhiên sau đó búi trĩ vẫn có thể sa giãn trở lại kể cả đã phẫu thuật. Do đó, sau khi đã co trĩ người bệnh cần điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý. 

Bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày không?

Có, bệnh trĩ gây bất tiện không nhỏ cho cuộc sống hàng ngày, nhất là khi xuất hiện các triệu chứng khó chịu như đau rát, ngứa ngáy hay chảy máu. Người bệnh có thể cảm thấy vướng víu, đau đớn khi ngồi lâu, di chuyển hoặc thực hiện các công việc đòi hỏi gắng sức.

Bị trĩ thì nên ngồi, nằm hay đi lại như thế nào?

Để giảm áp lực lên vùng hậu môn, người bệnh trĩ nên hạn chế ngồi lâu một chỗ. Thay vào đó, hãy ưu tiên tư thế nằm nghiêng hoặc đứng, kết hợp với việc đi lại nhẹ nhàng để tăng cường lưu thông máu và giảm sưng.

Bị trĩ có nên tập gym, chạy bộ không?

Có, tập gym hoặc chạy bộ vẫn có thể thực hiện khi bị trĩ, tuy nhiên, người bệnh trĩ cần đặc biệt tránh các bài tập tạo áp lực lớn lên vùng hậu môn, ví dụ như nâng tạ nặng hoặc các động tác gập người sâu. Thay vào đó, những bài tập nhẹ nhàng như chạy bộ với cường độ vừa phải và các động tác uyển chuyển sẽ mang lại lợi ích tốt hơn, giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm áp lực lên khu vực búi trĩ.

Bệnh trĩ có lây qua việc sử dụng chung nhà vệ sinh không?

Không, bệnh trĩ không lây qua việc dùng chung nhà vệ sinh. Nguyên nhân gây trĩ là do tăng áp lực ở hậu môn, không phải do vi khuẩn hay virus lây nhiễm. Dù vậy, vẫn cần đảm bảo vệ sinh chung để phòng tránh các bệnh khác.

Bệnh trĩ có thể lây qua tiếp xúc da hoặc quần áo không?

Không, bệnh trĩ không lây qua da hay quần áo. Tuy nhiên, vệ sinh cá nhân tốt sẽ giúp phòng ngừa viêm nhiễm.

Bệnh trĩ có tái phát sau khi điều trị không?

Có, sau điều trị bệnh trĩ vẫn có thể tái phát nếu người bệnh không duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống khoa học và thói quen sinh hoạt hợp lý. 

Người bị trĩ có nên kiêng ăn gì để tránh làm nặng bệnh?

Người bệnh trĩ nên tránh các thực phẩm có tính kích ứng như đồ cay nóng, nhiều gia vị, rượu bia, đồ uống chứa caffeine và các món ăn giàu chất béo. Thay vào đó, hãy tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và đảm bảo uống đủ nước hàng ngày để duy trì nhu động ruột khỏe mạnh, ngăn ngừa táo bón - một yếu tố quan trọng gây ra bệnh trĩ.

Nguồn tham khảo:

1. https://tapchiyhocvietnam.vn/index.php/vmj/article/download/7937/7011/14183
2. https://gut.bmj.com/content/70/8/1538#:~:text=We%20identified%20102,the%20extracellular%20matrix.