Giải đáp: Bệnh trĩ có tự khỏi không? Tự khỏi như thế nào

Bệnh trĩ (Tên tiếng anh: hemorrhoids) là tình trạng các tĩnh mạch ở khu vực hậu môn và trực tràng dưới bị giãn ra, tương tự như hiện tượng giãn tĩnh mạch ở chân. Vậy bệnh trĩ có thể tự khỏi không? Câu trả lời là có, nếu bệnh được phát hiện và xử lý sớm. Việc điều chỉnh lối sống phù hợp trong giai đoạn đầu có thể giúp cải thiện và làm bệnh tự khỏi mà không cần phẫu thuật. 

Nghiên cứu của Angela D’Alfonso (2024) cho thấy trong số 68 phụ nữ mang thai mắc trĩ, gần một nửa (33 người) không tìm đến bác sĩ mà triệu chứng vẫn tự cải thiện trong thời gian ngắn. Nguyên nhân có thể do áp lực vùng hậu môn giảm và tình trạng táo bón được cải thiện, giúp các tĩnh mạch giãn nhẹ có thể tự co hồi về trạng thái bình thường.(1)

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp tổng quan về dấu hiệu nhận biết bệnh trĩ, phân tích khả năng tự khỏi và các nguyên nhân, đồng thời đề cập đến các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Dấu hiệu để nhận biết bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ, dân gian gọi là lòi dom là tình trạng các đám rối tĩnh mạch trĩ ở mô quanh hậu môn bị giãn quá mức. Bình thường, các mô này giúp kiểm soát việc thải phân; khi chúng sưng hoặc viêm sẽ hình thành trĩ. Những người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bao gồm người lớn tuổi, phụ nữ mang thai và sau sinh do áp lực lên vùng chậu, người có thói quen ăn uống ít chất xơ gây táo bón, người làm công việc đứng hoặc ngồi lâu, và thừa cân béo phì.

Bệnh trĩ được phân loại thành hai dạng chính là trĩ nội và trĩ ngoại:

• Bệnh trĩ nội hình thành bên trong ống hậu môn, phía trên đường lược, nơi tập trung các đám rối tĩnh mạch dưới lớp niêm mạc trực tràng. Do vị trí này có ít dây thần kinh cảm giác, triệu chứng đau thường không rõ rệt, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Dấu hiệu điển hình của trĩ nội là sa búi trĩ, kèm theo chảy máu tươi khi đi đại tiện, có thể thấy máu dính trên giấy vệ sinh, lẫn trong phân hoặc chảy thành giọt sau khi rặn. Người bệnh cũng có thể cảm thấy khó chịu, ẩm ướt hoặc ngứa ngáy vùng hậu môn do tăng tiết dịch nhầy.
• Bệnh trĩ ngoại phát triển ở bên ngoài ống hậu môn, phía dưới đường lược, nơi được bao phủ bởi lớp da giàu dây thần kinh cảm giác. Chính vì vậy, triệu chứng đau và khó chịu thường rõ rệt hơn so với trĩ nội, đặc biệt khi có viêm nhiễm hoặc hình thành huyết khối (cục máu đông) trong búi trĩ. Dấu hiệu đặc trưng của trĩ ngoại là có thể sờ thấy các búi trĩ xung quanh rìa hậu môn. Khi các búi trĩ ngoại bị kích ứng hoặc viêm, người bệnh sẽ cảm thấy đau rát, đặc biệt khi ngồi, đi lại hoặc chạm vào vùng hậu môn.

Bệnh trĩ có tự khỏi không? 

Bệnh trĩ có tự khỏi không? Bệnh trĩ có khả năng tự thuyên giảm ở giai đoạn nhẹ nếu người bệnh chủ động thay đổi lối sống. Cụ thể, ở trĩ nội độ 1 và 2, các triệu chứng như ngứa, rát và chảy máu có thể giảm bớt. Tuy nhiên, các búi trĩ vẫn tồn tại và nguy cơ tái phát vẫn cao nếu không duy trì thói quen chăm sóc phù hợp.

Tuy nhiên, khi bệnh trĩ tiến triển đến các giai đoạn nặng hơn (trĩ độ 2, 3, 4), cấu trúc giải phẫu của vùng hậu môn đã có những thay đổi đáng kể. Các búi trĩ trở nên lớn hơn, các mô liên kết và cơ nâng đỡ bị suy yếu, dẫn đến tình trạng sa búi trĩ thường xuyên hoặc vĩnh viễn. Lúc này, các tĩnh mạch đã bị giãn quá mức và thành mạch suy yếu không thể tự co hồi về trạng thái bình thường. Nếu không có sự can thiệp y tế chuyên sâu (dùng thuốc, các thủ thuật xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật), bệnh trĩ nặng sẽ tiếp tục tiến triển và gây ra các biến chứng nguy hiểm hơn.

Do đó, việc chẩn đoán chính xác mức độ bệnh trĩ thông qua thăm khám y tế là rất quan trọng trước khi lựa chọn phương pháp điều trị. Điều trị không đúng cách có thể khiến bệnh trở nặng và gây ra biến chứng nguy hiểm. Ngay khi nghi ngờ hoặc phát hiện dấu hiệu bệnh trĩ, bạn nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và điều trị kịp thời. Thêm vào đó, bệnh trĩ có thể tái phát nhiều lần sau điều trị. Vì vậy, để hạn chế sự tiến triển của búi trĩ, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ về chế độ sinh hoạt và chăm sóc hậu điều trị.

Bệnh trĩ nguy hiểm như thế nào nếu không điều trị kịp thời?

Bệnh trĩ không gây nguy hiểm, nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể tình trạng chảy máu kéo dài có thể dẫn đến thiếu máu mãn tính, gây mệt mỏi, suy nhược cơ thể. 

Nếu không được điều trị, bệnh trĩ thường có xu hướng tiến triển nặng hơn do áp lực kéo dài lên tĩnh mạch hậu môn trực tràng (từ táo bón, rặn, ngồi lâu) tiếp diễn, làm các búi trĩ ngày càng giãn to và sa ra ngoài. Thêm vào đó, tổn thương lặp lại khi đại tiện khó khăn làm các búi trĩ viêm nhiễm, chảy máu và khó phục hồi và dẫn đến các bệnh như: Viêm nhiễm hậu môn, thiếu máu, tắc mạch, hoại tử búi trĩ, nhiễm trùng máu, áp xe, rò hậu môn, nguy cơ ung thư trực tràng/hậu môn.

Cách điều trị bệnh trĩ hiệu quả 

Để điều trị bệnh trĩ hiệu quả, việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào mức độ bệnh và tình trạng cụ thể của từng người. Dưới đây là 5 phương pháp điều trị trĩ hiệu quả:

• Điều trị nội khoa bằng thuốc kê đơn: Sử dụng các loại thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa là phương pháp điều trị phổ biến cho bệnh trĩ ở giai đoạn nhẹ đến trung bình. Thuốc thường bao gồm thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc làm mềm phân và thuốc co mạch giúp làm giảm sưng, đau, ngứa và chảy máu tại vùng hậu môn. Ngoài ra, thuốc mỡ hoặc kem bôi cũng được dùng để giảm các triệu chứng tại chỗ, tăng cường sự thoải mái cho người bệnh. Việc tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn dùng thuốc là rất quan trọng để đạt hiệu quả điều trị tốt và tránh các tác dụng phụ không mong muốn. 

• Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khoẻ hỗ trợ điều trị bệnh trĩ như COTRIPro. Đây là sản phẩm hỗ trợ điều trị trĩ với cơ chế tác động kết hợp cả dạng gel bôi và viên uống. Gel bôi trực tiếp lên vùng hậu môn giúp giảm nhanh các triệu chứng viêm, đau, ngứa và hỗ trợ làm co búi trĩ ngoại. Viên uống với các thành phần thảo dược giúp tăng cường sức bền thành mạch, cải thiện tuần hoàn máu và giảm táo bón từ bên trong. Việc sử dụng COTRIPro giúp giảm triệu chứng của bệnh trĩ, đặc biệt ở giai đoạn nhẹ và trung bình, đồng thời giúp làm ngăn ngừa nguy cơ trĩ sa giãn trở lại.

• Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt là phương pháp điều trị cơ bản và cần thời gian dài để phát huy tác dụng, tập trung vào việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ gây bệnh trĩ. Chế độ ăn giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và uống đủ nước giúp làm mềm phân, ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực khi đi đại tiện. Tránh đứng hoặc ngồi lâu, duy trì thói quen đi vệ sinh đều đặn và không rặn mạnh là những thay đổi lối sống cần thiết để kiểm soát và ngăn ngừa tiến triển của bệnh trĩ.
• Các bài tập như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc các động tác co thắt hậu môn có thể tăng cường tuần hoàn, giảm sưng và khó chịu. Duy trì hoạt động thể chất đều đặn là một biện pháp hỗ trợ lâu dài và cần được thực hiện thường xuyên để có hiệu quả.
• Sử dụng phương pháp điều trị y khoa. Đây là nhóm các thủ thuật can thiệp trực tiếp được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả ở các giai đoạn bệnh tiến triển nặng hoặc có biến chứng. Các phương pháp phổ biến bao gồm thắt búi trĩ bằng vòng cao su (gây tắc nghẽn mạch máu và rụng búi trĩ), tiêm xơ búi trĩ (làm xơ hóa và teo nhỏ búi trĩ), và các phẫu thuật cắt trĩ (loại bỏ búi trĩ bằng các kỹ thuật khác nhau). Các can thiệp này tác động trực tiếp vào búi trĩ, giúp giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng nhưng cần được thực hiện bởi chuyên gia y tế.

Trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và có hướng dẫn phù hợp.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Khi bạn nhận thấy mình có 6 triệu chứng trĩ kéo dài không cải thiện sau đây, hãy chủ động thăm khám bác sĩ:

• Chảy máu trực tràng dù là lượng ít hay nhiều, máu đỏ tươi hoặc sẫm màu lẫn trong phân, trên giấy vệ sinh hoặc chảy thành giọt sau khi đi đại tiện.
• Đau rát dữ dội vùng hậu môn, cơn đau không giảm hoặc ngày càng tăng, đặc biệt khi ngồi, đi lại hoặc đi đại tiện.
• Sưng tấy hoặc xuất hiện khối lồi lớn ở hậu môn, khối lồi không tự thụt vào được hoặc gây đau nhức, khó chịu nhiều.
• Ngứa ngáy, kích ứng dữ dội vùng hậu môn dù đã vệ sinh sạch sẽ.
• Tiết dịch nhầy hoặc có mùi hôi bất thường ở hậu môn.
• Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài, cảm giác đi đại tiện không hết

Nếu các triệu chứng ở mức độ nhẹ và thỉnh thoảng xuất hiện, bạn có thể áp dụng các biện pháp tự chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, kéo dài hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường đã liệt kê ở trên, việc thăm khám bác sĩ là bắt buộc để được chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc.

Bệnh trĩ có thể tự khỏi trong một số trường hợp nhẹ, đặc biệt ở giai đoạn 1 hoặc trĩ cấp tính do các nguyên nhân tạm thời. Cơ chế tự khỏi có thể xảy ra khi các tĩnh mạch giãn nhẹ có khả năng tự co lại khi áp lực giảm. Tuy nhiên, khi bệnh trĩ đã phát triển mà không điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm nhiễm hậu môn, thiếu máu, tắc mạch và hoại tử búi trĩ, nhiễm trùng máu, áp xe và rò hậu môn, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, tâm lý và có thể che lấp nguy cơ ung thư trực tràng/hậu môn.

Có nhiều phương pháp để điều trị trĩ tuy nhiên điều trị nội khoa không phẫu thuật là phương pháp được ưu tiên lựa chọn. Bên cạnh đó, bạn có thể kết hợp sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe COTRIPro gel bôi và viên uống để giảm viêm, đau, ngứa, đồng thời  tăng sức bền thành mạch và co búi trĩ.

Câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ có tự khỏi không

Bệnh trĩ có di truyền không?

Bệnh trĩ không di truyền, tuy nhiên nếu tiền sử gia đình có người mắc bệnh trĩ thì bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Tuy nhiên, đây không phải là nguyên nhân duy nhất mà nguy cơ chủ yếu đến từ lối sống ít vận động hoặc chế độ ăn uống không cân bằng.

Có thể dùng thuốc trĩ cho trẻ em không?

Có thể, tuy nhiên lưu ý  rằng khi sử dụng thuốc trĩ cho trẻ em cần tuân theo chỉ định của bác sĩ. Trẻ em cần những loại thuốc với liều lượng nhẹ hơn hoặc các phương pháp điều trị khác biệt so với người lớn, tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Bệnh trĩ có liên quan đến nguy cơ ung thư trực tràng không?

Bệnh trĩ thường không liên quan trực tiếp đến ung thư trực tràng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, trĩ có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng khác như viêm nhiễm, thậm chí ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, làm tăng khả năng gặp phải các bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Có thể tập thể thao nặng khi đang bị trĩ không?

Khi bị trĩ, nên tránh các bài tập thể thao nặng như nâng tạ, vì chúng có thể gây áp lực lên vùng hậu môn, làm trĩ trở nên nghiêm trọng hơn. Các bài tập nhẹ nhàng, giúp cải thiện tuần hoàn máu như đi bộ hoặc bơi lội sẽ tốt hơn.

Bị trĩ nên nằm ngủ như thế nào?

Khi bị trĩ nên nằm ngủ ở tư thế nghiêng để giảm áp lực lên vùng hậu môn. Tránh nằm ngửa hoặc nằm sấp quá lâu, vì điều này có thể gây khó khăn cho việc lưu thông máu và làm tình trạng trĩ thêm trầm trọng.

Ăn gì để hết trĩ?

Để hỗ trợ điều trị trĩ, cần bổ sung nhiều chất xơ trong chế độ ăn như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Uống đủ nước và tránh ăn đồ cay nóng, thực phẩm khó tiêu. Chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với việc luyện tập thể dục sẽ giúp giảm nguy cơ trĩ.

Tài liệu tham khảo:

(*1) - "https://bmcgastroenterol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12876-024-03228-5#Sec4:~:text=About%20half%20of,of%20the%20disease"