Bệnh trĩ khi mang thai có nguy hiểm không? Cách điều trị hiệu quả

Bệnh trĩ, còn gọi là "lòi dom" là một tình trạng xảy ra khi áp lực trong các tĩnh mạch tại hậu môn hoặc trực tràng tăng lên, gây ra hiện tượng chèn ép bên trong và dẫn đến tình trạng xung huyết, chảy máu, đôi khi còn gây sa búi trĩ ra ngoài ngoài hậu môn. Bệnh trĩ trong thai kỳ là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 25% đến 35% phụ nữ mang thai

Theo nghiên cứu của Staroselsky et al., Hemorrhoids in pregnancy (2008). Trong quá trình mang thai, sự thay đổi hormone và áp lực tăng trong ổ bụng do tử cung phát triển làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ ba, với tỷ lệ lên tới 85% tại một số khu vực.(1)

Triệu chứng thường bao gồm đau, ngứa, chảy máu khi đi tiêu, ảnh hưởng lớn đến tâm lý và sinh hoạt của phụ nữ mang thai. Vì vậy, hiểu rõ về bệnh trĩ khi mang thai là điều quan trọng để giúp chị em giảm thiểu các biến chứng và duy trì tâm lý thoải mái trong suốt thai kỳ. Bài viết này của COTRIPro sẽ cung cấp thông tin chi tiết để giải đáp câu hỏi “Bệnh trĩ khi mang thai có nguy hiểm không? Chúng tôi sẽ hướng dẫn cụ thể từng phương pháp, các cách điều trị bệnh trĩ để mang lại hiệu quả tối ưu. Hãy cùng khám phá những giải pháp trong bài viết này nhằm giúp cải thiện tình trạng bệnh của bạn!

Bệnh trĩ khi mang thai là tình trạng như thế nào?

Bệnh trĩ khi mang thai là tình trạng các tĩnh mạch bên trong hoặc xung quanh hậu môn bị sưng lên do áp lực tăng lên từ tử cung khi thai nhi phát triển.Tình trạng này dẫn đến hình thành các búi trĩ, làm tăng nguy cơ mắc các triệu chứng khó chịu đi kèm. Trong quá trình thai kỳ, các triệu chứng của bệnh trĩ thường tương tự như người không mang thai, nhưng mức độ nghiêm trọng và khả năng gây khó chịu thường tăng lên do sự thay đổi nội tiết và áp lực lên cơ quan vùng hậu môn. 

Nghiên cứu “Prevalence, Characteristics, and Treatment of Hemorrhoids During Pregnancy: A Nationwide Population-Based Cohort Study in Taiwan”  của Chen et al. (2023) cho thấy bệnh trĩ trong thai kỳ không chỉ phổ biến mà còn có các đặc điểm và yếu tố nguy cơ rõ ràng. Căn bệnh này ảnh hưởng đáng kể đến phụ nữ mang thai, với tỷ lệ mắc tăng theo độ tuổi, đặc biệt ở những người có tiền sử trĩ hoặc mang đa thai. Khoảng 31% phụ nữ mang thai sử dụng thuốc hoặc các phương pháp điều trị để kiểm soát triệu chứng trĩ trong thai kỳ. Tỷ lệ mắc bệnh cũng tăng cao hơn ở nhóm có tiền sử trĩ hoặc mang đa thai.(2)

Các biểu hiện điển hình của bệnh trĩ khi mang thai gồm chảy máu khi đi đại tiện, thường là máu đỏ tươi dính trên phân hoặc giấy vệ sinh. Người bệnh còn cảm thấy ngứa, đau rát ở vùng hậu môn, có thể sưng, đau và sờ thấy cục u quanh khu vực này. Búi trĩ có thể sa ra ngoài, gây vướng víu và khó chịu trong sinh hoạt, vận động. Ngoài ra, nhiều người còn cảm giác đại tiện chưa hết, rối loạn nhu động ruột, táo bón, phân khô cứng, dẫn đến rặn nhiều khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Khi đó, việc đi lại trở nên khó khăn, vướng víu, đặc biệt trong các hoạt động vận động hàng ngày.

Ngoài ra, để hiểu rõ hơn về mức độ và tác động của bệnh trĩ trong thai kỳ, chúng ta cần lưu ý 3 điểm sau:

• Triệu chứng có thể nặng hơn ở những thai phụ từng mắc trĩ trước đó hoặc có các yếu tố nguy cơ như táo bón kéo dài, tăng cân nhiều, ít vận động hoặc ngồi, đứng lâu.
• Bệnh trĩ khi mang thai thường không gây ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi nhưng lại làm giảm chất lượng cuộc sống của mẹ, gây cảm giác khó chịu và ảnh hưởng tâm lý. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể nặng hơn khi chuyển dạ.
• Phần lớn các trường hợp bệnh trĩ nhẹ sẽ cải thiện sau sinh, nhưng những trường hợp có triệu chứng nặng hoặc biến chứng như chảy máu nhiều, đau dữ dội, nhiễm trùng cần đi khám sớm để được điều trị phù hợp.

Vì sao bà bầu lại dễ mắc bệnh trĩ

Trong suốt thai kỳ, cơ thể bà bầu trải qua nhiều thay đổi về thể chất và nội tiết tố. Những biến đổi này cùng với sự phát triển của thai nhi tạo ra nhiều áp lực lên vùng chậu, ảnh hưởng đến tuần hoàn máu và chức năng tiêu hóa. Chính vì vậy, bà bầu dễ gặp phải các vấn đề về tĩnh mạch, trong đó có bệnh trĩ. Dưới đây là 5 nguyên nhân chính làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ trong thai kỳ mà phụ nữ cần lưu ý:

• Áp lực từ thai nhi, thai nhi ngày càng lớn lên trong ổ bụng, gây áp lực lên các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng, từ đó dẫn đến tình trạng giãn các búi tĩnh mạch và hình thành bệnh trĩ. 
• Áp lực từ tử cung lên hệ thống tĩnh mạch vùng chậu, gây ra sự ứ đọng máu và làm tăng khả năng giãn nở của các tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến hình thành búi trĩ. 
• Tác động của hormone progesterone vào thành mạch máu khiến các mạch máu trở nên yếu và dễ giãn nở hơn bình thường, làm tăng nguy cơ trĩ. 
• Tình trạng táo bón và rặn khi đi vệ sinh là những yếu tố thúc đẩy quá trình hình thành búi trĩ do áp lực tăng đột ngột lên hậu môn trong quá trình rặn, gây tổn thương mạch máu. 
• Sự gia tăng thể tích máu trong cơ thể thai phụ khiến hệ thống tĩnh mạch dễ bị quá tải và giãn rộng hơn, đặc biệt ở vùng kín, hậu môn. 
• Lối sống ít vận động của phụ nữ mang thai làm giảm khả năng tuần hoàn máu và tĩnh mạch dễ bị ứ trệ hơn, góp phần phát triển bệnh trĩ.

Theo nghiên cứu của Staroselsky et al. (2008), bệnh trĩ trong thai kỳ xảy ra khi các búi tĩnh mạch hậu môn phình to, giãn rộng do áp lực ổ bụng tăng và thay đổi nội tiết tố. Cơ chế chính là sự giãn nở tĩnh mạch hậu môn – trực tràng, gây tăng áp lực tĩnh mạch và hình thành búi trĩ. Trong thai kỳ, hormone thay đổi và áp lực ổ bụng tăng làm các mạch máu dễ giãn, dẫn đến trĩ. Tình trạng này phổ biến, ảnh hưởng 25-35% phụ nữ mang thai, thậm chí lên đến 85% ở một số vùng, với các yếu tố nguy cơ như táo bón kéo dài và tăng cân quá mức.(3)

Phụ nữ mang thai thường mắc bệnh trĩ vào giai đoạn nào?

Phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao nhất vào giai đoạn cuối của thai kỳ, đặc biệt trong ba tháng cuối (tam cá nguyệt thứ ba) bởi vì:

• Khi thai nhi phát triển lớn dần, tử cung mở rộng gây áp lực trực tiếp lên các tĩnh mạch vùng hậu môn và trực tràng, làm tăng khả năng hình thành búi trĩ do máu ứ đọng và các tĩnh mạch bị giãn rộng quá mức.
• Sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là hormone progesterone tăng cao, làm giãn thành mạch máu và giảm nhu động ruột, gây ra tình trạng táo bón. Táo bón kết hợp với sức ép từ tử cung khiến việc rặn khi đi vệ sinh khó khăn hơn, từ đó làm tăng nguy cơ mắc trĩ.
• Thể tích máu trong cơ thể tăng lên đáng kể để phù hợp với nhu cầu của thai nhi, cùng với việc tăng cân nhanh, làm các tĩnh mạch vùng hậu môn dễ bị quá tải, sưng tấy và giãn rộng hơn.

Các yếu tố này kết hợp với nhau làm tăng khả năng mắc bệnh trĩ trong những tháng cuối của thai kỳ, gây ảnh hưởng tới cuộc sống và sức khỏe toàn diện của phụ nữ.

Bị bệnh trĩ khi mang thai có nguy hiểm không?

Bệnh trĩ khi mang thai về cơ bản không gây nguy hiểm đến tính mạng của mẹ cũng như thai nhi. Tuy nhiên, nếu bệnh trĩ ở mức độ nặng như búi trĩ sa ra ngoài, chảy máu nhiều hoặc gây đau dữ dội mà không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. 

Theo nghiên cứu của của Chen et al. (2023), về bệnh trĩ ở phụ nữ mang thai tại Đài Loan, cho thấy khoảng 93,2% trường hợp điều trị bằng thuốc bôi ngoài da, trong khi 1,8% cần can thiệp phẫu thuật hoặc thủ thuật y khoa, chủ yếu trong tháng đầu của thai kỳ để giảm triệu chứng và ngăn biến chứng, chứng tỏ mức độ nguy hiểm không phải là phổ biến nhưng vẫn có thể xảy ra.(4)

Tình trạng trĩ kéo dài không chỉ gây cảm giác khó chịu mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể của thai phụ. Các ảnh hưởng của bệnh trĩ khi mang thai kéo dài bao gồm:

• Ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tâm lý: Đau, ngứa, và cảm giác vướng víu quanh hậu môn làm phụ nữ khó ngủ, gây căng thẳng, mệt mỏi, rối loạn cảm xúc.
• Biểu hiện nghiêm trọng của bệnh trĩ: Gồm búi trĩ sa ra ngoài, chảy máu liên tục, đau dữ dội, dễ dẫn đến thiếu máu hoặc nhiễm trùng nếu không được kiểm soát kịp thời.
• Nguy cơ biến chứng khi không điều trị đúng cách: Như viêm, huyết khối hoặc nhiễm trùng hậu môn, có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu để kéo dài.

Cách điều trị bệnh trĩ khi mang thai hiệu quả và an toàn

Để điều trị bệnh trĩ khi mang thai một cách an toàn và hiệu quả, gồm 02 phương pháp chính: điều trị tại nhà và điều trị y khoa, phù hợp với mức độ và tình trạng của từng trường hợp.

• Điều trị nội khoa không phẫu thuật: Bao gồm các biện pháp như sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thuốc kê đơn, ngâm hậu môn trong nước ấm, chườm lạnh, thay đổi chế độ sinh hoạt,...để giảm đau, hạn chế táo bón. Các phương pháp này phù hợp với các triệu chứng nhẹ đến trung bình, đặc biệt là trĩ nội độ I và II, giúp kiểm soát triệu chứng và phòng tránh tình trạng nặng hơn.
• Điều trị can thiệp ngoại khoa: Thường áp dụng cho các trường hợp bệnh trĩ nặng hoặc có biến chứng như trĩ nội độ III, IV, hoặc trĩ ngoại bị chảy máu nhiều, đau dữ dội. Các thủ thuật như thắt búi trĩ bằng dây thun, tiêm xơ, hoặc phẫu thuật giúp loại bỏ búi trĩ nhanh hơn, phù hợp để xử lý các trường hợp nặng, giảm nhanh triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Cách điều trị nội khoa không phẫu thuật

Điều trị bệnh trĩ tại nhà cho phụ nữ mang thai chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và phòng ngừa bệnh tiến triển nặng hơn, phù hợp với các trường hợp trĩ nhẹ đến trung bình, từ đó giúp giảm táo bón, giảm đau, giảm viêm và sưng búi trĩ, giúp thai phụ cảm thấy dễ chịu hơn, giảm nguy cơ nhiễm trùng hoặc biến chứng liên quan đến trĩ trong thai kỳ. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi phụ nữ mang thai cần kiên trì thực hiện trong thời gian dài, đồng thời phải phối hợp điều chỉnh chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý để mang lại hiệu quả tốt nhất. 

Các phương pháp tự chăm sóc này không chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng như đau rát, chảy máu, sưng tấy mà còn góp phần hỗ trợ quá trình hồi phục, hạn chế nguy cơ tái phát bệnh trĩ về sau.

1. Sử dụng sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh trĩ: Các sản phẩm chứa thành phần thảo dược tự nhiên, như COTRIPro Gel có thể hỗ trợ điều trị bệnh trĩ bằng cách giảm viêm, tăng cường thành mạch, làm dịu cảm giác đau rát và hỗ trợ quá trình lành thương. COTRIPro được sản xuất từ các thành phần tự nhiên như cúc tần, lá lốt, tinh nghệ, ngải cứu, diếp cá và đương quy phù hợp cho phụ nữ mang thai. Người dùng nên duy trì sử dụng liên tục trong 1-2 tháng để đạt hiệu quả tối ưu, giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình lành thương rõ rệt. Sản phẩm không phải là thuốc và không thể thay thế thuốc chữa bệnh.

Sản phẩm không phải là thuốc và không thể thay thế thuốc chữa bệnh

2. Các biện pháp khác hỗ trợ điều trị tại nhà:

• Sử dụng thuốc Tây y: Các loại thuốc kê đơn như thuốc giảm viêm, giảm đau, cầm máu hoặc thuốc đặc trị trĩ giúp kiểm soát triệu chứng nhanh chóng và giảm tình trạng sưng tấy, đau rát tại vùng hậu môn. Thuốc cần dùng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và đảm bảo an toàn cho thai kỳ. Hiệu quả thường thấy rõ sau một thời gian ngắn, đặc biệt trong các trường hợp trĩ nặng hoặc có biến chứng. Tuy nhiên, cần lưu ý hạn chế sử dụng thuốc tây để tránh gây nhiều ảnh hưởng đến thai phụ và thai nhi.
• Sử dụng thuốc nam: Các bài thuốc dân gian hoặc thảo dược như lá lốt, cúc tần, ngải cứu, diếp cá, giúp giảm viêm, làm dịu tổn thương và thúc đẩy quá trình lành da tự nhiên. Thuốc nam thường an toàn hơn, phù hợp cho phụ nữ mang thai nhưng cần thực hiện đúng cách, đúng liều lượng, và tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tác dụng không mong muốn. Thường xuyên áp dụng có thể giúp cải thiện triệu chứng từ từ và hỗ trợ quá trình điều trị tại nhà.
• Các biện pháp thủ thuật: Chườm lạnh, ngâm hậu môn giúp giảm sưng tấy, đau rát nhanh chóng. Chườm lạnh bằng đá hoặc túi chườm giữ trong khoảng 10-15 phút giúp giảm sưng và cảm giác đau dữ dội. Ngâm hậu môn trong nước ấm hoặc nước muối loãng làm dịu cơn đau, giảm viêm và hạn chế nhiễm trùng. Các biện pháp này dễ thực hiện, an toàn và phù hợp cho phụ nữ mang thai, giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu tại chỗ.
• Ăn uống và sinh hoạt: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, hoa quả, hạn chế đồ cay, nóng, rối loạn tiêu hóa. Uống đủ nước mỗi ngày để giữ phân mềm, hạn chế rặn khi đi tiêu, từ đó giảm áp lực lên hậu môn. Ngoài ra, tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ hoặc yoga giúp nâng cao tuần hoàn máu, giảm tình trạng tắc nghẽn, và duy trì cân nặng hợp lý. Thói quen sinh hoạt tích cực hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh trĩ hiệu quả trong thai kỳ.

Các phương pháp này, khi được thực hiện đều đặn và phù hợp, sẽ hỗ trợ tích cực trong quá trình cải thiện bệnh trĩ tại nhà, giúp người bệnh giảm thiểu triệu chứng rõ rệt và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Sử dụng phương pháp điều trị can thiệp ngoại khoa

Việc sử dụng phương pháp điều trị y khoa là cần thiết khi bệnh trĩ trở nên nghiêm trọng. Các phương pháp này bao gồm các thủ thuật nhẹ và các can thiệp phẫu thuật trong các trường hợp nặng, nhằm loại bỏ hoặc làm co búi trĩ hiệu quả hơn. 

Các thủ thuật y khoa nhẹ bao gồm:

• Thắt búi trĩ bằng dây thun: Là phương pháp đơn giản, ít gây đau, sử dụng dây thun để bó chặt búi trĩ, khiến búi trĩ thiếu máu và sau đó tự teo đi sau vài ngày.
• Tiêm xơ (sclerotherapy): Bác sĩ sẽ tiêm một chất hóa học vào búi trĩ nhằm làm co và xơ hóa búi, giúp giảm kích thước và các triệu chứng khó chịu. Phương pháp này phù hợp cho các trường hợp trĩ nhẹ, không gây đau nhiều.

Phẫu thuật (trong trường hợp nghiêm trọng): Khi các búi trĩ trở nên quá lớn hoặc gây đau đớn, chảy máu nhiều (trĩ độ 3 hoặc 4), phẫu thuật cắt trĩ chính là lựa chọn tối ưu để loại bỏ búi trĩ hoàn toàn. Phẫu thuật này thường được hoãn lại sau sinh để giảm thiểu rủi ro, trừ khi tình trạng gây đe dọa đến sức khỏe của người bệnh.

Cách phòng ngừa bệnh trĩ khi mang thai là gì?

Để phòng ngừa bệnh trĩ khi mang thai, cần duy trì lối sống lành mạnh, sinh hoạt hợp lý, chế độ ăn nhiều chất xơ và tránh các thói quen gây áp lực lên hậu môn. Việc chủ động phòng ngừa sẽ giúp duy trì sức khỏe vùng hậu môn, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người mang thai. Để đạt được mục tiêu này, bạn nên chú ý thực hiện 6 biện pháp sau một cách đều đặn:

• Xây dựng chế độ ăn giàu chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ tiêu hóa dễ dàng, giảm táo bón, nguyên nhân chính gây bệnh trĩ.
• Duy trì thói quen đi vệ sinh khoa học: Không rặn mạnh khi đi tiêu, tránh nhịn quá lâu và cố gắng đi vệ sinh đúng giờ, giúp giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
• Tăng cường vận động và tránh ngồi lâu: Thường xuyên đi lại, vận động nhẹ nhàng, hạn chế ngồi quá lâu một chỗ để giảm áp lực lên vùng hậu môn.
• Vệ sinh hậu môn đúng cách: Rửa sạch bằng nước ấm, tránh sử dụng xà phòng mạnh, giữ vệ sinh sạch sẽ để phòng tránh nhiễm trùng.
• Chế độ ăn uống hợp lý: hạn chế đồ cay nóng, đồ chế biến sẵn, giảm tiêu thụ chất béo bão hòa để giảm kích thích và trình trạng viêm nhiễm.
• Chế độ uống nước phù hợp: Uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày để làm mềm phân, hạn chế tình trạng táo bón và giảm căng thẳng vùng hậu môn.

Trong bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về bệnh trĩ khi mang thai, bao gồm các triệu chứng, mức độ nguy hiểm và các phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả phù hợp cho phụ nữ mang thai. Việc tích cực chăm sóc tại nhà, thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kết hợp điều trị y khoa đúng cách sẽ giúp giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. COTRIPro, với thành phần thảo dược thiên nhiên, là giải pháp hỗ trợ giúp giảm triệu chứng, phục hồi vùng hậu môn, an toàn cho phụ nữ mang thai. 

Câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ khi mang thai

Bệnh trĩ khi mang thai có tự khỏi sau sinh không?

Có thể. Bệnh trĩ khi mang thai có thể giảm hoặc tự khỏi sau sinh khi nội tiết tố ổn định và áp lực lên vùng hậu môn giảm, nhưng không phải trường hợp nào cũng tự hết hoàn toàn. Nếu triệu chứng kéo dài, cần tư vấn bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.

Có phải tất cả phụ nữ mang thai đều bị trĩ?

Không. Không phải tất cả phụ nữ mang thai đều bị trĩ, nhưng tỷ lệ mắc bệnh khá cao, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba do áp lực lên vùng chậu tăng và thay đổi hormone gây giãn tĩnh mạch.

Bị trĩ khi mang thai có sinh thường được không?

Có. Phụ nữ mang thai bị trĩ vẫn có thể sinh thường nếu bệnh nhẹ và không có biến chứng, những trường hợp trĩ nặng hoặc có biến chứng như tắc mạch, bác sĩ có thể đề xuất sinh mổ.

Bị trĩ khi mang thai có cần sinh mổ không?

Không. Bị trĩ khi mang thai không bắt buộc sinh mổ, trừ khi có biến chứng nghiêm trọng.  Việc sinh mổ chủ yếu được chỉ định khi trĩ gây đau đớn quá mức hoặc có vấn đề khác liên quan đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Nên ăn uống thế nào để hạn chế bệnh trĩ trong thai kỳ?

Nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và uống đủ nước để tránh táo bón, hạn chế bệnh trĩ trong thai kỳ. Tránh đồ ăn cay nóng, dầu mỡ để giảm nguy cơ trĩ nặng hơn.

Bị trĩ khi mang thai có cần kiêng gì đặc biệt không?

Có. Bị trĩ khi mang thai cần hạn chế ngồi hoặc đứng quá lâu, tránh mang vác nặng và giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ để phòng tránh viêm nhiễm và giảm áp lực lên hậu môn.

Nguồn tham khảo:

(*1,3) - "https://www.cfp.ca/content/54/2/189.full"

(*2,4) - "https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/jwh.2023.0124"