Giải đáp: Bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sinh sản không?

Bệnh trĩ là một vấn đề thường gặp ở phụ nữ mang thai, đặc trưng bởi sự gia tăng áp lực lên các tĩnh mạch tại khu vực hậu môn và trực tràng do sự phát triển của thai nhi. Tình trạng này càng trở nên đáng chú ý bởi vị trí gần kề của vùng hậu môn với các cơ quan hệ sinh dục, khiến nhiều mẹ bầu cảm thấy lo lắng và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Áp lực từ tử cung ngày càng lớn, cùng với sự thay đổi hormone trong thai kỳ, làm cho các tĩnh mạch này dễ bị giãn nở và sưng phồng, dẫn đến sự hình thành các búi trĩ gây ra nhiều triệu chứng khó chịu. 

Theo nghiên cứu của bác sĩ Sonia Akter và các cộng sự có tên: "Anal fissures and Haemorrhoids during pregnancy and after childbirth" (Tạm dịch: Nứt hậu môn và trĩ trong thai kỳ và sau sinh) được đăng tải trên Tạp chí Nha khoa và Khoa học Y tế IOSR năm 2020 cho biết có đến 40% phụ nữ mang thai và sau sinh bị trĩ và nứt hậu môn và 40% ca bệnh được ghi nhận ở tuần thai thứ 32 trở đi.(1)

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu triệu chứng thường gặp ở bệnh trĩ của thai phụ, các nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị phù hợp dành cho phụ nữ mang thai.

Bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sinh sản không?

Bệnh trĩ không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản ở cả nam và nữ. Phụ nữ mắc bệnh trĩ vẫn có thể mang thai và sinh con tự nhiên nếu không có các vấn đề sức khỏe khác đi kèm. Bệnh trĩ không gây trở ngại cho quá trình rụng trứng, thụ tinh hay sự làm tổ của phôi thai. Tương tự, ở nam giới, bệnh trĩ không gây tổn thương đến tinh hoàn hoặc tuyến tiền liệt, và do đó không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản.

Tuy nhiên, trong giai đoạn mang thai, do áp lực từ thai nhi lên vùng chậu và sự thay đổi nội tiết tố, bệnh trĩ có thể phát triển hoặc trở nên nghiêm trọng hơn. Sau sinh, nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh trĩ có thể kéo dài, gây đau rát, táo bón hoặc khó chịu khi ngồi, ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý của người mẹ. Mặc dù vậy, những triệu chứng này không gây tổn hại đến cơ quan sinh sản hay khả năng sinh con trong tương lai.

Bên cạnh đó, bệnh trĩ có thể ảnh hưởng gián tiếp đến khả năng thụ thai thông qua các triệu chứng như đau, ngứa hoặc chảy máu khi quan hệ tình dục, làm giảm ham muốn và tần suất quan hệ. Vị trí của búi trĩ gần vùng sinh dục cũng làm tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa nếu không được chăm sóc đúng cách, từ đó ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh sản.

Tóm lại, bệnh trĩ không làm giảm khả năng sinh sản của phụ nữ, nhưng việc kiểm soát và điều trị bệnh kịp thời vẫn rất quan trọng để duy trì sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân bà bầu thường mắc bệnh trĩ 

Có 5 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trĩ ở phụ nữ mang thai:

• Áp lực tử cung: Sự phát triển của thai nhi làm tăng kích thước tử cung, gây áp lực trực tiếp lên vùng xương chậu và các tĩnh mạch ở khu vực hậu môn - trực tràng, dẫn đến sưng đau và khó chịu.
• Tăng hormone progesterone: Nồng độ progesterone tăng cao trong thai kỳ làm giãn các thành mạch máu và làm chậm nhu động ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho táo bón.
• Táo bón: Do sự thay đổi hormon tiêu hóa, khoảng 40% phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng táo bón kéo dài. Việc rặn mạnh khi đại tiện do táo bón chính là một yếu tố nguy cơ lớn gây ra bệnh trĩ.
• Bổ sung thuốc và thực phẩm chức năng: Một số loại thuốc và thực phẩm chức năng mà thai phụ sử dụng có thể gây tác dụng phụ là táo bón như sắt, canxi,... từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
• Lối sống ít vận động của thai phụ do mệt mỏi hoặc theo lời khuyên của bác sĩ. Tuy nhiên, việc ít vận động làm giảm sự lưu thông máu trong cơ thể, đặc biệt là ở vùng chậu. Sự trì trệ của dòng máu này có thể làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn và trực tràng, tạo điều kiện cho bệnh trĩ phát triển hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.

Bị trĩ có sinh thường được không?

Khi mang thai, bà bầu bị trĩ vẫn có thể sinh thường được. Mặc dù vị trí của bệnh trĩ nằm gần cơ quan sinh dục, nhưng bệnh không ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình mang thai và sinh con. Tuy nhiên, nếu búi trĩ quá lớn gây khó khăn trong việc đại tiện, bác sĩ có thể khuyên sinh mổ để giảm đau và tránh nguy cơ nhiễm trùng. Sau khi sinh, phụ nữ nên thực hiện phẫu thuật cắt búi trĩ, nhưng cần chờ ít nhất 6 tuần để vùng hậu môn hồi phục trở lại trạng thái bình thường trước khi tiến hành.

• Với trường hợp trĩ nhẹ, bà bầu hoàn toàn có thể sinh thường mà không cần can thiệp mổ. Tuy nhiên, quyết định sinh thường hay sinh mổ còn phụ thuộc vào mức độ bệnh trĩ tại thời điểm đó. Nếu trĩ mới khởi phát, không gây khó chịu hay ảnh hưởng đến sinh hoạt, mẹ bầu có thể sinh bình thường mà không ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
• Ngược lại, nếu trĩ đã nặng, việc rặn đẻ nhiều kết hợp với thai nhi lớn có thể khiến búi trĩ sa ra ngoài và tổn thương vùng hậu môn. Điều này làm tăng nguy cơ chảy máu, nhiễm trùng và những biến chứng khác sau sinh. Vì vậy, trường hợp này thường cần được đánh giá kỹ càng để lựa chọn phương pháp sinh an toàn nhất.

Quá trình điều trị bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sinh sản không?

Không, quá trình điều trị bệnh trĩ không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai, việc điều trị trĩ thường gặp nhiều khó khăn hơn do cơ thể mẹ bầu nhạy cảm và sức đề kháng suy giảm. Ngoài ra, phương pháp dùng thuốc chữa trĩ có thể tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi và sự phát triển của bé sau này, hoặc gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Trong khi đó, phẫu thuật trĩ trong giai đoạn này càng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng vì có thể tác động trực tiếp đến thai kỳ.

Do đó, nhiều mẹ bầu mắc trĩ trong thời gian mang thai thường phải chịu đựng các triệu chứng cho đến khi sinh xong, và bác sĩ chủ yếu tập trung vào việc tư vấn các biện pháp giúp làm dịu cơn đau rát và khó chịu do trĩ gây ra.

Trường hợp đang ở mức độ nhẹ

Ở mức độ nhẹ, bệnh trĩ ở bà bầu chủ yếu được kiểm soát bằng các phương pháp nội khoa và điều chỉnh lối sống, và những cách tiếp cận này không gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Dưới đây là 2 biện pháp điều trị thường được áp dụng:

• Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống là nền tảng quan trọng trong việc kiểm soát trĩ nhẹ ở phụ nữ mang thai. Việc tăng cường chất xơ từ rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt giúp làm mềm phân, giảm táo bón và áp lực lên tĩnh mạch hậu môn khi đi đại tiện. Đồng thời, mẹ bầu cần uống đủ nước hàng ngày để duy trì nhu động ruột khỏe mạnh. Tránh các thực phẩm gây kích ứng như đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ và đồ uống chứa caffeine cũng rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng trĩ trở nên nghiêm trọng hơn.
• Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khoẻ COTRIPro Gel để hỗ trợ làm giảm các triệu chứng khó chịu do trĩ gây ra, như đau rát, sưng viêm và cảm giác nặng vùng hậu môn. 

Thành phần của COTRIPro Gel thường bao gồm các dưỡng chất và thảo dược tự nhiên có khả năng làm dịu niêm mạc, tăng cường tuần hoàn máu và giảm hiện tượng giãn tĩnh mạch ở vùng hậu môn. Đặc biệt, sản phẩm này được nghiên cứu và chứng minh là an toàn cho phụ nữ mang thai, không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi hay khả năng sinh sản của mẹ bầu. Khi kết hợp sử dụng COTRIPro với việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt, hiệu quả kiểm soát trĩ nhẹ sẽ được cải thiện rõ rệt, giúp bà bầu giảm nhanh các triệu chứng khó chịu mà không cần dùng đến các biện pháp can thiệp mạnh hoặc phẫu thuật.

Phụ nữ mang thai hoặc có ý định mang thai cần đặc biệt lưu ý và luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm cả thuốc bôi và thuốc uống, để đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và thai nhi, tránh những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.

Trường hợp đã nặng

Khi bệnh trĩ của mẹ bầu tiến triển đến mức độ nặng (trĩ độ 3, độ 4) với đặc điểm búi trĩ sa xuống, lòi ra ngoài thì bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp ngoại khoa với 3 phương pháp phẫu thuật không xâm lấn như:

• Thủ thuật thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Bác sĩ đặt vòng cao su vào gốc búi trĩ nội (thường độ 3), làm tắc máu và khiến búi trĩ rụng đi sau vài ngày. Thủ thuật nhanh chóng, hiệu quả cao cho trĩ sa.
• Tiêm xơ búi trĩ: Tiêm dung dịch gây xơ hóa vào búi trĩ nội (độ 1, 2, đôi khi độ 3), làm teo nhỏ búi trĩ. Thủ thuật nhanh, ít đau nhưng tỷ lệ tái phát cao hơn thắt vòng cao su.
• Phẫu thuật cắt trĩ: Điều trị triệt để cho trĩ nặng, trĩ hỗn hợp hoặc có biến chứng. Các kỹ thuật bao gồm cắt trĩ Longo, PPH và các phương pháp cắt trĩ truyền thống, nhằm loại bỏ búi trĩ, giảm đau và ngăn ngừa tái phát.

Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai, phẫu thuật cắt trĩ chỉ được xem xét khi thật sự cần thiết và thường được trì hoãn đến sau khi sinh để tránh bất kỳ ảnh hưởng nào đến sự phát triển của thai nhi. 

Bệnh trĩ không ảnh hưởng đến khả năng thụ thai hoặc sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Tuy nhiên, các triệu chứng khó chịu như đau rát, chảy máu, ngứa ngáy, sưng tấy và sa búi trĩ có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của mẹ bầu, gây mệt mỏi, cáu gắt và giảm ham muốn tình dục. Thêm vào đó, vị trí gần kề với cơ quan sinh dục có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn phụ khoa. Về lâu dài, nếu bệnh trĩ trở nặng và viêm nhiễm lan rộng, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Để hỗ trợ điều trị bệnh trĩ nhẹ và trung bình ở phụ nữ mang thai một cách an toàn và hiệu quả, COTRIPro Gel là một thực phẩm bảo vệ sức khỏe đáng cân nhắc. Với dạng bào chế tiện lợi gel bôi COTRIPro chứa các thành phần thảo dược như Rutin, đương quy, diếp cá, cúc tần, nghệ, ngải cứu, lá sung giúp giảm viêm, kháng khuẩn, làm lành tổn thương và co búi trĩ.

Câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ với vấn đề sinh sản

Bệnh trĩ có thể tái phát sau sinh không?

Có, bệnh trĩ có thể tái phát sau sinh, đặc biệt ở những phụ nữ có các yếu tố làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, chẳng hạn như tình trạng táo bón kéo dài hoặc việc rặn quá sức trong quá trình sinh nở.

Làm thế nào để phòng ngừa bệnh trĩ trong thời gian mang thai?

Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh trĩ trong thai kỳ, mẹ bầu nên xây dựng một chế độ ăn uống giàu chất xơ, đảm bảo uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày, tránh đứng hoặc ngồi yên một chỗ quá lâu và thường xuyên thực hiện các bài vận động nhẹ nhàng để tăng cường lưu thông máu, từ đó giảm áp lực lên vùng hậu môn.

Bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi không?

Không, bệnh trĩ thường không tác động trực tiếp đến sức khỏe của thai nhi, nhưng nó có thể gây ra sự khó chịu và đau đớn cho mẹ bầu. Tuy nhiên, nếu tình trạng trĩ trở nên viêm nhiễm hoặc gây chảy máu nhiều, việc thăm khám và điều trị kịp thời là điều cần thiết để ngăn ngừa mọi biến chứng tiềm ẩn cho cả mẹ và em bé.

Bà bầu bị trĩ nên làm gì để giảm đau?

Để giảm bớt cơn đau do trĩ trong thai kỳ, mẹ bầu có thể áp dụng 3 biện pháp sau: Điều chỉnh chế độ ăn uống bằng cách tăng cường thực phẩm giàu chất xơ và uống đủ nước; Tập các bài thể dục nhẹ nhàng. Cuối cùng là sử dụng gel bôi COTRIPro theo hướng dẫn và nằm nghiêng về bên trái cũng giúp giảm áp lực lên các tĩnh mạch vùng chậu.

Trong trường hợp tình trạng trĩ trở nên nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp xử lý phù hợp.

Bị trĩ có ảnh hưởng đến quan hệ tình dục không?

Có. Bệnh trĩ gây đau, khó chịu, chảy máu hoặc ngứa ở vùng hậu môn, làm giảm ham muốn và gây bất tiện trong quan hệ tình dục.

Quan hệ tình dục nhiều có gây trĩ không?

Quan hệ tình dục thông thường không trực tiếp gây ra bệnh trĩ. Bệnh trĩ hình thành do tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn và trực tràng, thường liên quan đến các yếu tố như táo bón, rặn khi đại tiện, ngồi hoặc đứng lâu, mang thai, béo phì và chế độ ăn ít chất xơ. Tuy nhiên, quan hệ tình dục qua đường hậu môn có thể làm tăng nguy cơ hoặc làm trầm trọng thêm bệnh trĩ. Điều này là do ma sát trong quá trình quan hệ có thể gây kích ứng các búi trĩ hiện có hoặc góp phần vào sự hình thành búi trĩ mới do tổn thương các mạch máu và mô xung quanh.

Tài liệu tham khảo:

(*1) - "https://www.iosrjournals.org/iosr-jdms/papers/Vol19-issue11/Series-12/C1911121318.pdf"