Hoa Hòe - Thảo dược giảm sưng viêm, lưu thông máu hiệu quả

Hoa hòe, hay còn gọi là cây hòe (Styphnolobium japonicum), là một loại cây thuộc họ Đậu, có nguồn gốc từ Đông Á. Không chỉ được trồng làm cảnh, hoa hòe còn được biết đến với nhiều công dụng dược lý, bao gồm kháng khuẩn, giảm cholesterol, kháng viêm, chống co thắt, lợi tiểu, giải nhiệt, hạ huyết áp và bảo vệ thành mạch máu.

Theo nghiên cứu của Nguyễn Văn Ánh, Lê Văn Nhân, Phan Nguyễn Như Phương, thuộc Bệnh viện Y học Cổ truyền Đà Nẵng được thực hiện vào năm 2020 có tên “Nghiên cứu tác dụng bài thuốc hòe hoa tán II trong điều trị trĩ nội độ I, II, III.”

"Nhóm nghiên cứu 30 bệnh nhân điều trị bằng hòe hoa tán II 20g, nhóm chứng 30 bệnh nhân điều trị bằng Daflon 500mg, liệu trình 14 ngày. Kết quả: Nghiên cứu cho thấy bài thuốc Hòe hoa tán II (HHTII) giúp cải thiện các triệu chứng của trĩ nội độ I, II, III như: Chảy máu, táo bón, rỉ ướt hậu môn, đau và có tác dụng làm thu nhỏ búi trĩ, trong đó triệu chứng táo bón là rõ rệt nhất. Thuốc chưa thấy tác dụng không mong muốn." (*1)

Trong bài viết này, COTRIPro sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thành phần, công dụng và cách sử dụng hoa hòe trong điều trị bệnh trĩ tại nhà. Ngoài ra, chúng tôi cũng sẽ giới thiệu về các sản phẩm chứa chiết xuất hoa hòe và những lưu ý quan trọng khi sử dụng.

Hoa hoè là gì?

Cây hòe, tên khoa học là Styphnolobium japonicum, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như hòe hoa, hòe mễ (nụ hoa chưa nở), hoa hòe mễ, lài luồng (tiếng Tày), hoặc trong tiếng Anh là Japanese pagoda tree, Chinese scholar tree, Umbrella tree. Có nguồn gốc từ Đông Á, chủ yếu là Trung Quốc, sau đó được du nhập vào Nhật Bản và các nước khác. Ở Việt Nam, cây thích hợp với khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, được trồng rộng rãi ở các tỉnh phía Bắc như Thái Bình, Nghệ An, Ninh Bình và cả ở Tây Nguyên.

Cây hoa hòe là loại cây thân gỗ, có chiều cao trung bình từ 5 đến 15 mét, tùy thuộc vào điều kiện sinh trưởng. Lá cây là loại lá kép lông chim lẻ, với mỗi lá gồm từ 7 đến 17 lá chét hình bầu dục thuôn dài. Hoa hòe nhỏ, mọc thành chùm ở đầu cành, có hình chuông hoặc hình cánh bướm, màu trắng ngà hoặc vàng nhạt. Đặc biệt, nụ hoa hòe có màu vàng xám và mùi thơm nhẹ đặc trưng.

Trong nghiên cứu toàn diện về cây hoa hòe của Xirui He và các cộng sự “Local and traditional uses, phytochemistry, and pharmacology of Sophora japonica L.: A review” vào năm 2016 được xuất bản trên tạp chí MDPI” Đã chỉ ra có khoảng 153 hợp chất hóa học, bao gồm flavonoid, isoflavonoid, triterpen, alkaloid, polysaccharid, axit amin và các hợp chất khác, đã được phân lập từ lá, cành, hoa, nụ, vỏ quả và/hoặc quả của cây hòe. Trong số các hợp chất này, một số flavonoid và isoflavonoid bao gồm các thành phần hoạt tính của cây hòe có tác dụng điều trị bệnh trĩ, đi ngoài ra máu, tiểu ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, xuất huyết tử cung hoặc ruột, xơ vữa động mạch, đau đầu, tăng huyết áp, lỵ, chóng mặt và viêm da mủ. (*2)

Thành phần hoạt chất trong hoa hoè gồm những gì?

 Hoa hòe là loại thảo dược quý trong y học cổ truyền, được biết đến với công dụng hỗ trợ điều trị bệnh trĩ và các vấn đề sức khỏe khác. Đặc biệt, hoa hòe có khả năng tăng cường sức bền thành mạch, giảm tình trạng  chảy máu do trĩ và hỗ trợ co búi trĩ hiệu quả nhờ các thành phần hóa học sau đây:

Trong nụ hoa hòe chứa nhiều hoạt chất hỗ trợ điều trị bệnh trĩ như:

• Rutin (34%) có tác dụng chính là tăng cường sức bền thành mạch, giảm tính thấm mao mạch, giúp giảm chảy máu và co búi trĩ.
• Berinlin, Sophoradiol, Sophorin A, Sophorin B, Sophorin C giúp thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ sức khỏe tổng thể. Mặc dù không trực tiếp tác động mạnh đến bệnh trĩ, nhưng chúng góp phần giảm nóng trong, một yếu tố liên quan đến táo bón và trĩ theo y học cổ truyền.

Vỏ quả hòe chứa nhiều hoạt chất trò quan trọng như:

• Flavonoid toàn phần (10,5%) và Rutin (4,3%): Củng cố độ bền của thành mạch, giảm tính thẩm thấu mao mạch, từ đó giúp ngăn chảy máu và làm co búi trĩ.
• Genistein, Sophoricosid, Sophorabiosid, Kaempferol, Glucosid C: Giảm viêm và xoa dịu cơn đau, góp phần làm giảm các triệu chứng khó chịu do bệnh trĩ.

Trong hạt hòa hòe cũng chứa nhiều hoạt chất có lợi cho việc điều trị bệnh trĩ như:

• Alcaloid (Cytisin, N-methyl cytisin, Sophocarmin, Matrin) có tác dụng giảm đau, kháng viêm, hỗ trợ lành tổn thương.

Hoa hòe nổi bật nhờ hàm lượng Rutin cực cao (lên đến 34% trong nụ hoa), một con số hiếm thấy ở các loại cây thuốc khác. Sự kết hợp giữa rutin, oxymatrine và troxerutin tạo nên một hồ sơ hóa học độc đáo, vừa hỗ trợ mạch máu, vừa kháng viêm mạnh mẽ. So với các dược liệu khác như diếp cá hay cỏ mực, hoa hòe mang lại hiệu quả đa chiều hơn trong điều trị các vấn đề mạch máu và viêm như bệnh trĩ.

Hoa hoè có tác dụng gì trong điều trị bệnh trĩ?

Để hiểu rõ hơn về khả năng hỗ trợ điều trị bệnh trĩ của hoa hòe, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về đặc tính dược lý của loại thảo dược này, cả theo y học cổ truyền và y học hiện đại:

Trong y học cổ truyền, theo nghiên cứu của Xirui He và các cộng sự (2016), việc sử dụng hoa hòe đã được ghi chép trong các chuyên luận y học cổ điển của Trung Quốc cổ đại và hiện đang được ghi trong cả Dược điển Trung Quốc và Dược điển Châu Âu. Nụ hoa và quả của cây hòe, còn được gọi là Flos Sophorae Immaturus và Fructus Sophorae ở Trung Quốc, được sử dụng phổ biến nhất ở châu Á (đặc biệt là ở Trung Quốc) để điều trị bệnh trĩ, đi ngoài ra máu, tiểu ra máu,...(*3)

Theo các ghi chép, hoa hòe có vị đắng nhẹ, tính hàn, mang mùi thơm đặc trưng và quy kinh Can và Đại Tràng. Những đặc tính này hỗ trợ:

• Thanh nhiệt, lương huyết, giúp làm mát cơ thể và ngăn ngừa xuất huyết ở búi trĩ. Các bài thuốc sử dụng hoa hòe thường được kết hợp với các thảo dược khác để tăng hiệu quả chữa trị.
• Cải thiện lưu thông khí huyết, giúp chống ứ trệ khí huyết, giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn và hỗ trợ thu nhỏ búi trĩ. Việc sử dụng nước sắc hoặc xông hậu môn từ hoa hòe rất phổ biến trong dân gian.

Trong y khoa hiện đại, nghiên cứu của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ “Nghiên cứu ứng dụng các kỹ thuật sắc ký trong phân lập và xác định độ tinh khiết của Rutin từ nụ hoa hòe (Styphnolobium Japonicum (L.) Schott” vào năm 2024 đã dùng kỹ thuật sắc ký và thu được Rutin có độ tinh khiết cao (95,66%) từ nụ hoa hòe. Rutin được biết đến với tác dụng tăng cường sức bền thành mạch, giảm tính thấm mao mạch, có lợi cho việc điều trị trĩ, cụ thể là giảm chảy máu và  co búi trĩ. (*4)

 

5 cách chữa bệnh trĩ bằng hoa hoè

Hoa hòe là loại thảo dược quý trong y học cổ truyền đã được chứng minh là có nhiều công dụng hỗ trợ điều trị bệnh trĩ hiệu quả. Dưới đây là 5 phương pháp sử dụng hoa hòe phổ biến, bạn có thể tham khảo:

• Sắc hoa hòe chữa bệnh trĩ: Uống nước sắc từ hoa hòe giúp thanh nhiệt, giải độc, giảm đau rát và chảy máu.
• Hoa hòe và khổ sâm trị trĩ: Kết hợp hoa hòe với khổ sâm để tạo thành bài thuốc bôi ngoài, giúp giảm viêm, sưng tấy búi trĩ.
• Trị trĩ với hoa hòe và kinh giới: Bài thuốc kết hợp hoa hòe, kinh giới và một số dược liệu khác giúp sát khuẩn, tiêu viêm, giảm đau và cầm máu.
• Xông hậu môn bằng hoa hòe: Xông hơi nước hoa hòe giúp giảm đau rát, sưng tấy, co búi trĩ và cải thiện lưu thông khí huyết.
• Canh hoa hòe thịt bằm chữa trĩ: Món ăn bổ dưỡng từ hoa hòe và thịt bằm giúp nhuận tràng, giảm táo bón và giảm chảy máu.

Chúng ta sẽ tìm hiểu nguyên liệu cụ thể và cách thực hiện cho từng phương pháp trong phần tiếp theo.

Sắc hoa hòe chữa bệnh trĩ

Hoa hòe từ lâu đã được biết đến với nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là đối với người bệnh trĩ. Việc sử dụng hoa hòe sắc nước uống là phương pháp hỗ trợ điều trị hiệu quả, giúp cải thiện các triệu chứng khó chịu từ bên trong.

Nguyên liệu: 60g hoa hòe khô.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Rửa sạch hoa hòe để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất, sau đó để ráo nước.
• Bước 2: Cho hoa hòe đã sơ chế vào ấm sắc cùng với 300ml nước lọc.
• Bước 3: Đặt ấm lên bếp, đun với lửa nhỏ cho đến khi lượng nước trong ấm cạn còn khoảng 100ml.
• Bước 4: Gạn lấy phần nước cốt, bỏ bã. Chia nước cốt thành 2 phần bằng nhau và uống đều đặn 2 lần mỗi ngày. 

Phương pháp sử dụng hoa hòe sắc nước uống mang lại hiệu quả hỗ trợ điều trị bệnh trĩ nội, đặc biệt là ở giai đoạn đầu và trung bình (trĩ nội độ I, II và trĩ ngoại độ ở mức độ nhẹ).

Hoa hòe và khổ sâm trị trĩ

Hoa hòe kết hợp với khổ sâm tạo thành bài thuốc hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị bệnh trĩ, đặc biệt là giảm viêm và sưng đau. Khổ sâm, với đặc tính kháng khuẩn và chống nấm tự nhiên, bổ trợ cho hoa hòe, giúp tăng cường tác dụng làm dịu các triệu chứng khó chịu do trĩ gây ra.

Nguyên liệu:

• Hoa hòe tươi.
• Khổ sâm tươi.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Rửa sạch hoa hòe và khổ sâm tươi, sau đó phơi khô để đảm bảo vệ sinh và tăng thời gian bảo quản.
• Bước 2: Tán nhuyễn hoa hòe và khổ sâm đã phơi khô thành bột mịn. Trộn đều hai loại bột với nhau.
• Bước 3: Cho hỗn hợp bột vào hũ kín để bảo quản và sử dụng dần.
• Bước 4: Mỗi lần sử dụng, lấy một lượng bột vừa đủ, trộn với một ít nước để tạo thành hỗn hợp đặc sệt.
• Bước 5: Thoa trực tiếp hỗn hợp thuốc lên vùng hậu môn bị trĩ, mỗi ngày thoa 2 lần.

Phương pháp này sử dụng hỗn hợp bột hoa hòe và khổ sâm để thoa trực tiếp lên vùng hậu môn bị trĩ. Điều này cho phép các hoạt chất tác động trực tiếp lên cả búi trĩ nội (nằm bên trong hậu môn) và búi trĩ ngoại (nằm bên ngoài hậu môn).

Trị trĩ với hoa hòe và kinh giới

Để tăng cường hiệu quả điều trị bệnh trĩ bằng hoa hòe, bạn có thể kết hợp nó với một số thảo dược khác như kinh giới, chỉ xác và trắc bá than. Bài thuốc này tận dụng đặc tính sát khuẩn và tiêu viêm của các thảo dược, giúp giảm các triệu chứng khó chịu do trĩ gây ra.

Nguyên liệu:

• 12g hoa hòe.
• 12g chỉ xác.
• 8g kinh giới.
• 12g trắc bá than.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Phơi khô tất cả các dược liệu trên để loại bỏ hơi ẩm và đảm bảo vệ sinh.
• Bước 2: Tán nhuyễn các dược liệu đã phơi khô thành bột mịn. Trộn đều các loại bột với nhau.
• Bước 3: Hòa một lượng bột vừa đủ với nước ấm và uống mỗi ngày một lần.

Bài thuốc kết hợp hoa hòe với kinh giới, chỉ xác và trắc bá than mang lại hiệu quả hỗ trợ điều trị bệnh trĩ, đặc biệt là trong việc giảm các triệu chứng viêm, sưng, đau rát và chảy máu. Phương pháp này phù hợp với trĩ ở giai đoạn đầu.

Xông hậu môn bằng hoa hòe

Phương pháp xông hậu môn bằng nước sắc từ hoa hòe kết hợp với các thảo dược khác mang lại hiệu quả hỗ trợ điều trị bệnh trĩ, đặc biệt là giảm các triệu chứng viêm, sưng, đau rát và khó chịu ở vùng hậu môn.

Nguyên liệu:

• 20 gram hoa hòe
• 40 gram ngải cứu
• 20 gram phèn chua
• 20 gram chỉ xác

Cách thực hiện:

• Bước 1: Rửa sạch hoa hòe, ngải cứu, phèn chua và chỉ xác để loại bỏ bụi bẩn.
• Bước 2: Cho tất cả các dược liệu đã rửa sạch vào ấm, đổ ngập nước và đun sôi trong khoảng 10 phút.
• Bước 3: Gạn lấy phần nước sắc, bỏ bã, và đổ vào một cái chậu sạch.
• Bước 4: Chờ cho nước sắc nguội bớt đến khi còn ấm nóng vừa phải, ngồi lên phía trên chậu để xông hậu môn cho đến khi nước hết bốc hơi.
• Bước 5: Dùng nước thuốc đã nguội hẳn để rửa sạch vùng hậu môn, không cần rửa lại với nước sạch.

Phương pháp xông hậu môn bằng nước sắc từ hoa hòe kết hợp với các thảo dược khác này phù hợp để hỗ trợ điều trị cả trĩ nội và trĩ ngoại.

Canh hoa hòe thịt bằm chữa trĩ

Món ăn từ hoa hòe nấu thịt bằm không chỉ thơm ngon, bổ dưỡng mà còn là phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh trĩ hiệu quả từ bên trong.

Nguyên liệu:

• 50g bông hòe tươi.
• 120g thịt lợn băm.
• Gia vị: hạt nêm, hành.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Trộn thịt bằm với hạt nêm, hành, để 15 phút cho thấm gia vị.
• Bước 2: Xào chín thịt bằm.
• Bước 3: Đổ 1 tô nước vào thịt xào, đun sôi.
• Bước 4: Khi nước sôi, thêm hoa hòe, nêm gia vị vừa ăn.
• Bước 5: Nấu đến khi hoa hòe chín, dọn ra ăn.

Món ăn này phù hợp với trĩ ở giai đoạn đầu và trung bình, khi các triệu chứng chưa quá nghiêm trọng.

* Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

COTRIPro - Sản phẩm hỗ trợ co trĩ có hoạt chất từ hoa hoè

COTRIPro là thảo dược thiên nhiên với thành phần Rutin - được chiết xuất từ hoa hè chứa 50mg, được bào chế dưới hai dạng: viên uống và gel bôi. Rutin được biết đến với khả năng hạn chế sự thoát dịch ra ngoài thành mạch, giảm phù nề và đau rát. Đồng thời, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, hỗ trợ quá trình phục hồi các tổn thương do trĩ gây ra.

Bên cạnh đó, COTRIPro còn kết hợp với các thành phần tự nhiên khác như TumeroPine (chiết xuất từ lá lốt và nghệ), Cúc tần, Ngải cứu, Đương quy, Diếp cá và thành phần Slippery Elm được nhập khẩu từ Hoa Kỳ. Các hoạt chất này kết hợp giúp tăng cường hiệu quả giảm sưng viêm, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ co búi trĩ hiệu quả.

Để đạt hiệu quả tối ưu, COTRIPro được bào chế dưới hai dạng tiện lợi:

• Viên uống: 4-6 viên/ngày, duy trì 4 viên/ngày trong 1-2 tháng sau khi triệu chứng thuyên giảm.
• Gel bôi: 2 lần/ngày (sáng và tối).

Sử dụng kết hợp "trong uống, ngoài bôi" giúp COTRIPro phát huy tác dụng toàn diện, giảm nhanh triệu chứng và ngăn ngừa tái phát. Nhiều người dùng đã cảm nhận sự cải thiện rõ rệt chỉ sau 3-5 ngày và tiếp tục liệu trình 2-3 tháng để đạt kết quả tốt nhất.

*Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

5 lưu ý khi dùng hoa hoè chữa bệnh trĩ

Hoa hòe, mặc dù mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, cũng cần được sử dụng thận trọng trong 5 trường hợp nhất định:

• Người Tỳ vị hư yếu. Hoa hòe có tính hàn, có thể gây lạnh bụng, khó tiêu, hoặc chậm tiêu ở những người có Tỳ vị yếu. Nếu cần sử dụng, nên kết hợp với các dược liệu có tính ấm để cân bằng.
• Người thiếu máu, hay choáng, đau đầu chóng mặt. Hoa hòe có thể làm giảm huyết áp, không phù hợp cho người có huyết áp thấp hoặc các triệu chứng liên quan.
• Phụ nữ mang thai. Để đảm bảo an toàn, phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng hoa hòe hoặc các sản phẩm chứa hoa hòe.
• Sử dụng quá liều có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
• Tương tác thuốc với thuốc Tây y, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh các tương tác thuốc có thể xảy ra.

Hoa hòe, đặc biệt là nụ hoa, nổi tiếng với hàm lượng flavonoid cao,  giúp tăng cường sức bền thành mạch, giảm tính thấm mao mạch, từ đó hỗ trợ giảm chảy máu và co búi trĩ. Bên cạnh Rutin trong hoa hoè chứa các flavonoid và alcaloid khác có tác dụng giảm đau, kháng viêm và kháng khuẩn, giúp xoa dịu các triệu chứng khó chịu và thúc đẩy quá trình làm lành tổn thương do trĩ gây ra.

COTRIPro, với thành phần chính là Rutin cùng các thảo dược quý như Cúc tần, Cao đương quy, Lá lốt, Diếp cá, Slippery Elm, mang đến giải pháp hiệu quả cho người bệnh trĩ. Sản phẩm giúp giảm nhanh các triệu chứng đau rát, khó chịu, chảy máu khi đi đại tiện, đồng thời hỗ trợ ngăn ngừa viêm nhiễm và phục hồi sức khỏe vùng hậu môn.

Nguồn tham khảo:

(*1) - "NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG BÀI THUỐC HÒE HOA TÁN II TRONG ĐIỀU TRỊ TRĨ NỘI ĐỘ I, II, III - Nguyễn Văn Ánh, Lê Văn Nhân, Phan Nguyễn Như Phương - Bệnh viện Y học Cổ truyền Đà Nẵng"

(*2), (*3) - "Local and traditional uses, phytochemistry, and pharmacology of Sophora japonica L."

(*4) - "NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG CÁC KỸ THUẬT SẮC KÝ TRONG PHÂN LẬP VÀ XÁC ĐỊNH ĐỘ TINH KHIẾT CỦA RUTIN TỪ NỤ HOA HÒE (Styphnolobium japonicum (L.) Schott) - Trường Đại học Y Dược Cần Thơ"